Wielki atlas roślin akwariowych - Christel Kasselmann już w języku polskim! KUP TERAZ







Lista działów » Galeria » Konkursy i inspiracje


Paludaria i sump - mój projekt



Znalezione w sieci inspiracje, tutoriale, ciekawostki oraz informacje o konkursach.



IMG_8298.jpg
(503.42 KiB) Pobrane 4789 razy


Witam wszystkich serdecznie,
Chciałbym zaprezentować krótką relację z budowy od początku nietypowego zespołu zbiorników, tworzących z założenia kompletny mały ekosystem. Całość odrobinę z pogranicza akwarystki i terrarystyki - ale tak to już jest w przyrodzie :)

Całość organizmów żywych i wystroju opiszę na samym końcu.
Tak czy inaczej po kolei.

Remont mieszkania przysposobił mnie do zaplanowania i wykonania małego kącika egzotycznego w mieszkaniu.

Planowanie i projektowania zaczęło się około stycznia 2019. W marcu ruszyła rozbiórka a na początku kwietnia godząc czas dla rodziny, obowiązki zawodowe i krótkie okresy snu zacząłem składanie pomysłu w rzeczywistość.

1) Konstrukcja pod zbiornik mniejszy i serwisowy, które stoją wyżej - sklejka brzozowa i drewno sosnowe, w kolejnym etapie zakonserwowane przed wilgocią:

https://photos.app.goo.gl/4aDX66SLs8p4Mtgu6

https://photos.app.goo.gl/2NtzSD5TZnzK8Y5g9

2) Miejsce przygotowane pod zbiornik główny - także sklejka brzozowa. Na drugim planie wsporniki konstrukcji zbiornika mniejszego:

https://photos.app.goo.gl/PE8LCeuy2Ev4mxKF9
https://photos.app.goo.gl/LoqPbeT3QmmMQZbv7

3) Postawione zbiorniki mniejszy i sump. Szkło opti-white na przedniej płaszczyźnie zbiornika górnego o grubości 10mm, pozostałe ściany ze zwykłego szkła float - pojemność zbiornika całościowo około 100l. Sump w całości wykonany ze szkła 8mm float, pojemność około 120l.

https://photos.app.goo.gl/E5tyEW3zF42R5T8E8

4) Zbiornik główny, pojemność około 420l. Na ekspozycyjnych powierzchniach opti white 12mm, pozostałe powierzchnie float 12mm.

https://photos.app.goo.gl/rNcFDgwp1stdBEkv5

5) Wszystkie trzy zbiorniki razem. Za głównym zbiornikiem sklejka brzozowa:

https://photos.app.goo.gl/QyjPJVN52jWJ7gLJ7

6) Pierwsze zalanie wodą. Hydraulika (wszystkie połączenia) wykonane z rur o średnicy 16mm, upusty wody na zaworach grodziowych. Obieg wody zapewniają dwie pompy - pierwsza na samym dole o wydajności 6500l/godzinę, druga dla górnego zbiornika o wydajności 1200l/godzinę.

https://photos.app.goo.gl/7XxcwjPuAMkrcgRr7

7) Pierwsza przymiarka wystroju - korzenie piaskowane: sosna bagienna i buk. Poziom wody wstępnie oznaczony laserem - cobym wiedział ile nad wodę będzie wystawało. Na suficie doprowadzone przewody do dysz zraszających oraz otwór wentylacji.

https://photos.app.goo.gl/BubHDY9zkqjUqWKS9
https://photos.app.goo.gl/njXx5WNbU4N57Cgz6

8) Pierwsze prace artystyczne: rzeźba metodą dowolną z pianki poliuretanowej uzupełniana gotowymi elementami z castoramy. Całość ma za zadanie oprócz zapewnienia warunków mieszkalnych także zamaskowanie instalacji. W głębi zbiornik na ziemię, który słabo jest teraz widoczny - część lądową - wykonany z wanny do rozrabiania betonu.

https://photos.app.goo.gl/SQkZn7M3R39uAVzd7
https://photos.app.goo.gl/gAVtprGQVR8ARQW46

9) Na ścianach zaprawa producenta Bauchemie. Kilka warstw, nie liczyłem

https://photos.app.goo.gl/fn7KC8mDZHzmiBb96
https://photos.app.goo.gl/4YrM2veTfLYf2E986

10) Pierwsze zalanie wodą. Na tylnej ścianie hygrolon.

https://photos.app.goo.gl/KW1ysPJLYiCkEKe68

11) Pierwsze rośliny:

https://photos.app.goo.gl/uMFZDmS6Wn3iZYfk7
https://photos.app.goo.gl/f8pYRF9u9nL5XUVj8

12) Pierwszy raz przynajmniej poglądowo całość projektu. Górny zbiornik jeszcze nie uruchomiony.

https://photos.app.goo.gl/ac2iQMTZeYDtcBJF8

13) Kolejne dodane rośliny. Remont mieszkania ciągle trwa. Za każdym razem muszę zabezpieczać zbiornik przed pyłem.

https://photos.app.goo.gl/AVRnCoZLHkK9pvMJ6
https://photos.app.goo.gl/wUbEJHCgu9VXYAcr9

14) Pierwszy raz po wprowadzeniu do remontowanego mieszkania tak to właśnie wygląda. Zamykają zbiornik dolny płyty ze szkła akrylowego o grubości 10mm. Oby dwie powierzchnie są demontowalne w celu obsługi.

https://photos.app.goo.gl/bUeCY6AKMGP1aSgx9

15) Trochę elektryki. Całość sterowana przy pomocy przełączników 'sonoff', zdalnie w formule chmury.

https://photos.app.goo.gl/nv3WavBj1MXYUm9z5

16) Uruchomiony górny zbiornik.

https://photos.app.goo.gl/bbJiTE8U1H1jAYjw9

I teraz trochę opisu.
Podłoże w obu zbiornikach to ADA Amazonia i piasek, grunt w części lądowej to włókno kokosowe wymieszane z torfem odkwaszonym i drobna korą sosnową.
W części technicznej po lewej stronie na górze znajduje się filtr odwrotnej osmozy, poniżej pompa dozująca nawozy. Na górze dukt wentylacyjny z części elektrycznej - z prawej strony. Pod częścią elektryczną, na wysokości sumpa po prawej stronie butla z dwutlenkiem węgla, pHmetr w systemie dozowania podłączone przez reaktor - docelowe pH wody 6,9-7,0. W komorze sumpa znajduje się dodatkowo filtr UV przepływowy, grzałka, pompa zapewniająca awaryjny upust wody. W części między zbiornikami - na zdjęciu niewidoczne - znajduje się zbiornik wody do zraszacza i pompa zasilająca system, wentylator kanałowy zapewniający wentylację. A w części spustowej zbiornika górnego jest jeszcze pompka nawilżająca ścianę z hygrolonu.

Całość sterowana automatycznie tzn. woda w zbiornikach uzupełnia się sama - automatyczna dolewka
z filtra odwrotnej osmozy z zaworem czterodrożnym i z zaworem pływakowym w zbiorniku dolnym, druga linia osmozy uzupełnia zbiornik na wodę dla systemu zraszającego, też z zaworem pływakowym.
Wentylacja włącza się w zależności od wilgotności, temperatura utrzymywana przez termostat. Automatyczny deszcz z 8 dysz na dole, 2 na górze 6x dziennie po 2 min. Na dole i na górze cyrkulatory - efekt zamierzony i rzeczywisty - woda płynie w dolnym zbiorniku z lewa na prawo - imitacja rzeki, w górnym zbiorniku z prawa na lewo - też mały strumień. Dodatkowo co będzie widoczne na zdjęciach dalej w głównym zbiorniku jest część lądowa, gdzie pompka tworzy małe jeziorko i strumyczek.

Oświetlenie w zbiorniku górnym to lampa ledowa z poprzedniego akwarium Maxspect Razor, oświetlenie w zbiorniku głównym to kombinacja serii LED Skylight.

17) Górny zbiornik w wersji pierwotnej:

https://photos.app.goo.gl/g4EhznDWRL6nrpHn8

18) I całość na gotowo:

https://photos.app.goo.gl/AJQ2NpAiEJVp35dB9
https://photos.app.goo.gl/kCETRQaZkeYEaMq4A
https://photos.app.goo.gl/nwCC4GeGcV8z1iHT7
https://photos.app.goo.gl/HKhPbNq6echis2iw9

W kwestii żyjątek:
W części lądowej zbiornika głównego grupa - w chwili obecnej 20 sztuk krabów Geosesarma sp. trzech gatunków. Skoczogonki, stonogi w ziemi.
W części wodnej grupa krewetek filtrujących Atya gabonensis - wyrośnięte skorupiaki z poprzedniego akwarium po około 10cm każda.
Grupa krewetek tzw Amano - około 20 sztuk, krewetek tzw Cherry Red - około 10sztuk. Krewetki szkliste (Macrobrachium lanchesteri).
Zbrojnik Baryancistrus demantoides. Stado - około 32 sztuk Pseudomugil furcatus. Gupiki - same się tam znalazły z niewiadomego źródła. Pojedyncze brzanki Titteya, neonki - pozostałości z poprzedniego zbiornika.
Stado Macrotocinclus affinis - około 30 sztuk.
Babki Stiphodoon, tzw przylgi chińskie 2 gatunków.
W zbiorniku górnym 3 sztuki krabów geosesarma, 15 sztuk Limnopilos naiyanetri, 20 sztuk krewetek crystal red, 3 Atya gabonensis - mniejsze niż w zbiorniku dolnym, biegające gdzieniegdzie Amano.

Tu i tam liczne ślimaki w tym tylomelanie, świderki, błotniarki, i ślimaki estuaryjne. Także małże trzech gatunków.

Nie zdążyłem jeszcze wprowadzić do zbiorników drapieżników szczytowych a planowane są szczupieńczyki karłowate - dla utrzymywania populacji gupików w ryzach. Na górze drapieżników nie będzie.

Na razie zaobserwowałem migrację małych stworzeń między zbiornikami - czyli gupiki z dołu są już w sumpie i zbiorniku górnym, ślimaki też są już wszędzie. Czekam na małe krewetki i małe kraby.

Rośliny na powietrzu: w obu zbiornikach phalenopsisy, ficus pumila, marcgravie 4 gatunków, mangrowce czerwone, pilea kilku gatunków, widłaki, biophytum, salaginella, syngonium, adianthum, neoregelie, vriesea, lemmaphyllum, tillandsie, crypthantusy, microgramma, polypodium, cibora.

Rośliny w wodzie: bucephalandra, anubias, bolbitis, microsorium, mchy kilku gatunków. Z grubsza te, które mi się podobały i sprostały małym wymaganiom oświetleniowym.
I pewnie jeszcze wiele innych o których akurat zapomniałem.

https://photos.app.goo.gl/XkC7ZbHvpQFoRGJ99
https://photos.app.goo.gl/iMcmFPg3btWG3g7y9
https://photos.app.goo.gl/Cd3CTXXvUfWSk6HR9
https://photos.app.goo.gl/HVFCEuHgxevBvG2u5
https://photos.app.goo.gl/BknSoDFXkX4ifiRw7
https://photos.app.goo.gl/hQ9RcmdedLnzs5vx8
https://photos.app.goo.gl/CuZsCcu4BjDptgoL9
https://photos.app.goo.gl/SiB9B9jrAWVqVr8A9
https://photos.app.goo.gl/22sLRcDYoJiT8cdFA
https://photos.app.goo.gl/mUfbU3EUKpPBJfDz6
https://photos.app.goo.gl/XN3gJUVZZY5S13489
https://photos.app.goo.gl/rk9n4Kp4rncMss1v7
https://photos.app.goo.gl/Bu8xtMgmviM8UYXM9
https://photos.app.goo.gl/h6coyLi5yaW3pb4i7
https://photos.app.goo.gl/viFqjdnBLdjsT2ah8
https://photos.app.goo.gl/Qhf3vsxe5rwAw1Gp7

Całość wykonania trwała od środka marca 2019, efekt zadowalający (co nie znaczy ostateczny) jest teraz - czyli po 6 miesiącach. Czekam jeszcze na wzrost mchów na hygrolonie, co już się zaczęło ale jeszcze jest daleko od oczekiwań.
Kosztorys niedostępny... Za bardzo nie chce tego wszystkiego podsumowywać, zwłaszcza że przez te miesiące rozłożyło się na raty.

Ideą przyświecającą mi przez cały czas było stworzenie obiegu samowystarczalnego, który jest wspomagany automatyką do etapu jedynie drobnych interwencji człowieka. I tak jedyne co przy zbiornikach trzeba robić to przetrzeć czasem szybę, wymienić kończący się dwutlenek węgla, nawozy, przeczyścić dysze spryskiwaczy. Cała reszta dzieje się sama...

Maikardaaion
Początkujący

Posty: 7
Dołączył: 05 lip 2013, 12:52
Miasto: Kraków

14 wrz 2019, 22:34 Re: Paludaria i sump  (#2)  

Całość wygląda niesamowicie gratulacje
!!

Anonim 43627


Świetny projekt. Gratuluję pomysłu i wykonania. Dzięki bardzo za podzielenie się nim.

Avatar użytkownika
Krzysztof Radziszewski
Z dużym doświadczeniem

Posty: 9037
Dołączył: 16 lut 2007, 11:46
Miasto: Zamość PL, Manchester UK.

Jakbyś mógł wrzucić zdjęcia tak żeby można je było obejrzeć normalnie to byłoby super :)

Avatar użytkownika
Rfck
Z dużym doświadczeniem

Posty: 4997
Dołączył: 24 mar 2010, 23:34

Ciekawy projekt faktycznie przydało by się więcej zdjęć.

mariusz178
Znający temat

Posty: 1786
Dołączył: 02 paź 2013, 10:07
Miasto: Gorzow Wlkp

Nie dziwię się, że nie liczyłeś kosztów..
Jeszce lepiej, że nie podliczasz godzin spędzonych na projekcie i stworzeniu całości. Efekt także ciężko dokładnie nazwać, może po prostu prawdziwe żywe dzieło sztuki.
Szacunek.
Sprawdź czy Twój doradca posiada zbiornik ,który Ci odpowiada...w innym przypadku uważaj na glony...

gazownik
Z dużym doświadczeniem

Posty: 3355
Dołączył: 24 kwi 2010, 08:13

Dziękuje za opinie :)
Zdjęcia chętnie wrzuciłbym 'do przeglądania' jednak technicznie średnio mi to wychodzi...
Oczywiście zdjęć mam więcej, bo projekt się rozwija ciągle. Przygotuje coś świeżego na jutro :)

Maikardaaion
Początkujący

Posty: 7
Dołączył: 05 lip 2013, 12:52
Miasto: Kraków

Piękna rzecz ! Świetne wykorzystanie przestrzeni no i wykonanie bajka. Gratuluję pomysłu - pierwszorzędny!

bjoan
Stały bywalec

Posty: 386
Dołączył: 30 wrz 2018, 22:55

Naprawdę gratuluję - umiejętności, wiedzy i efektu.

Mam tylko uwagę do krabików geosesarma - one preferują twardszą wodę z PH w okolicach 7,5 a nawet 8. Co więcej czerpią z niej węglan wapnia potrzebny do budowy karapaksu. Bez tego niezbędna jest suplementacja tego związku. Jeśli masz amazonię i niższe PH wody z niewielką zawartością węglanu wapnia, to woda nie jest optymalna i kraby są smutne.

Dicortineff
Poznaje temat

Posty: 82
Dołączył: 12 lis 2018, 01:34
Miasto: Wrocław

Po prostu brak słów. Coś pięknego!

dawidryba
Poznaje temat

Posty: 55
Dołączył: 09 gru 2014, 02:18

Szok miesza się z niedowierzaniem i podziwem. Dzieło zdecydowanie zasługuje na klimatyczny film. Musisz coś nakręcić :)
Gratulacje, klasa światowa.

Koszmarlin
Początkujący

Posty: 46
Dołączył: 15 maja 2019, 12:19
Miasto: Koszalin

Piekne I Fantastyczne Gratulacje !!!!!

Avatar użytkownika
RB23SMRT
Stały bywalec

Posty: 308
Dołączył: 01 lis 2018, 02:43
Miasto: Kraków

Mała aktualizacja.
Rośliny rosną, zwierzaki się mnożą.
Całość już fajnie zaczyna wyglądać.
Nie sprawdził się mossmix na hygrolonie, musiałem zakorzeniać rodzimy mech.
Sytuacja zmusiła mnie do modyfikacji wentylacji w górnym terrarium i w obiegu powietrza wewnątrz zabudowy, ale teraz działa już całkiem dobrze.
Zbieram się jak sójka za morze z dokumentacją części technicznej zbiorników. Może udami się coś wstawić przez okres świąt.
Przepraszam za zdjęcia wstawione poniżej, dziwnie się obracają - wina akcelerometru w telefonie... Próbowałem już wiele razy i nie potrafię tego zmienić.
Załączniki
IMG_8684.jpg
Widok na całość
(1.28 MiB) Pobrane 4086 razy
IMG_8685.jpg
Główny zbiornik
(1.35 MiB) Pobrane 4086 razy
IMG_8639.jpg
Górny zbiornik
(1.77 MiB) Pobrane 4086 razy
IMG_8592.jpg
Geosesarma hagen
(955.88 KiB) Pobrane 4086 razy
IMG_8578.jpg
Crystal
(859.78 KiB) Pobrane 4086 razy
IMG_8694.jpg
Geosesarma młode
(406.51 KiB) Pobrane 4086 razy
IMG_8566.jpg
Geosesarma młode
(716.64 KiB) Pobrane 4086 razy
IMG_8679.jpg
Geosesarma dennerle
(847.85 KiB) Pobrane 4086 razy
IMG_8559.jpg
Atya gabonensis
(1.37 MiB) Pobrane 4086 razy
IMG_8688.jpg
Rośliny
(1.81 MiB) Pobrane 4086 razy

Maikardaaion
Początkujący

Posty: 7
Dołączył: 05 lip 2013, 12:52
Miasto: Kraków

Weź edytuj na komputerze, bo jak niby mamy sobie obrócić :D? Przecież nie będę zapisywał każdego zdjęcia...

Avatar użytkownika
Rfck
Z dużym doświadczeniem

Posty: 4997
Dołączył: 24 mar 2010, 23:34

Na komputerze te zdjęcia wyglądają dobrze.
Wieczorem wyzeruje jeszcze dane aparatu może wtedy się odwrócą.
Przepraszam.

Maikardaaion
Początkujący

Posty: 7
Dołączył: 05 lip 2013, 12:52
Miasto: Kraków

Fajnie to wygląda i życzę powodzenia z dalszą ekspansją :)
Mam podobne schody, tylko że one idą jeszcze w dół, ale też się nad czymś podobnym kiedyś zastanawiałem , zrobić paludarium zamiast pustaka filaru. Po za tym moja żona zrobiła sobie tam butarium :P

Roszko
Poznaje temat

Posty: 104
Dołączył: 11 lis 2019, 15:31

Jak by co, to na aplikacji mobilnej nie ma problemu ze zdjęciami.

Avatar użytkownika
Krzysztof Radziszewski
Z dużym doświadczeniem

Posty: 9037
Dołączył: 16 lut 2007, 11:46
Miasto: Zamość PL, Manchester UK.

U mnie też na tapatalku w pionie. A sam projekt mega :D Zazdroszczę ;)

derag0n
Zaawansowany użytkownik

Posty: 817
Dołączył: 07 paź 2019, 19:36
Miasto: Zgierz

Po roku od startu:
Adjustments.jpg
(614.08 KiB) Pobrane 3699 razy

Adjustments.jpg
(614.08 KiB) Pobrane 3699 razy

Adjustments.jpg
(614.08 KiB) Pobrane 3699 razy

Adjustments.jpg
(614.08 KiB) Pobrane 3699 razy

Adjustments.jpg
(614.08 KiB) Pobrane 3699 razy
Załączniki
Adjustments.jpg
(664.5 KiB) Pobrane 3699 razy
Adjustments.jpg
(469.36 KiB) Pobrane 3699 razy
Adjustments.jpg
(465.65 KiB) Pobrane 3699 razy
Adjustments.jpg
(656.68 KiB) Pobrane 3699 razy

Maikardaaion
Początkujący

Posty: 7
Dołączył: 05 lip 2013, 12:52
Miasto: Kraków

Ja dla mnie, to coś pięknego! Mistrzostwo świata, mieć takie schody :D

Avatar użytkownika
tomaszzaq1xsw2
Stały bywalec

Posty: 340
Dołączył: 10 lis 2010, 14:11











Powiązane tematy
  • Biurkowy projekt w stylu Dooa

    Witam, przedstawić Wam chciałem projekt stylizowany na aranżacjach Dooa Szkiełko to kostka OW o rozmiarach 22*22*22. Oświetlenie stanowi lampa Chihiros wabi kusa stand którym świecę 12h na dobę. Rośl...

    Wyświetlenia: 1959 | Odpowiedzi: 5 czytaj więcej...

  • Paludarium - projekt AquaOwner

    https://www.youtube.com/watch?v=Y2e-VFc0L2A Zapraszam do obejrzenia wstępu do projektu paludarium naszego czerwonowłosego kolegi zza zachodniej granicy. Może zainspiruje kogoś do postawienia takieg...

    Wyświetlenia: 2476 | Odpowiedzi: 10 czytaj więcej...

  • Mój ogródek w słoju - eksperymentalnie

    Witam. Chciałem wam przedstawić jak wygląda mój ogródek pod lasem - nazywam to miejsce górką gdzie wpada dużo słońca przez cały dzień. Nie ma tam drzew, ani kamieni, taka łączka z mchów. Z najładniej...

    Wyświetlenia: 1578 | Odpowiedzi: 6 czytaj więcej...

  • Paludaria marki VIV

    palu1.jpg Podążając za nowymi trendami, które wykraczają poza typową akwarystykę i hodowlę roślin wyłącznie pod wodą marka VIV stworzyła akwaria z ultra transparentnego szkła o skróconej przedniej...

    Wyświetlenia: 2460 | Odpowiedzi: 0 czytaj więcej...

  • Mój miejscowy biotop

    Image1552835351.988972.jpg Image1552835365.006181.jpg Image1552835378.147501.jpg Image1552835392.754279.jpg Image1552835406.077563.jpg Image1552835419.267562.jpg

    Wyświetlenia: 2153 | Odpowiedzi: 4 czytaj więcej...

  • Pilotażowy projekt sklepu RA

    https://www.roslinyakwariowe.pl/images/minaturki/thumb-cat2230-nowo-10-0818news-55e306e7731eed33f6419045bde34e19.jpg Pilotażowo wdrażamy usługę dostawy paczek z roślinami na sobotę, abyście m...

    Wyświetlenia: 0 | Odpowiedzi: 1 czytaj więcej...

  • Projekt hardscape

    Witam serdecznie, To mój pierwszy post na forum, więc jeszcze raz witam wszystkich serdecznie. I nie tylko pierwszy post ale i pierwsze akwarium w życiu... Stąd bardzo proszę o stosowną krytykę a'p...

    Wyświetlenia: 6447 | Odpowiedzi: 14 czytaj więcej...

  • Nowy projekt roślinnej 80l

    Witam wszystkich. Dzisiaj postanowiłem zrobić restart mojej 112 tym razem na podłożu H.E.L.P Advanced Soil Plants i 100 % wody ro z mineralizatorem firmy VIMI w związku z czym przygotowałem sobie mały...

    Wyświetlenia: 6077 | Odpowiedzi: 35 czytaj więcej...

  • DOOA - nowy projekt ADA

    dooa2.jpg Szczegóły poznamy za 5 dni: http://www.adana.co.jp/dooa/en/index.html Jak myślicie, co kryje się za nowym brandem?

    Wyświetlenia: 22316 | Odpowiedzi: 52 czytaj więcej...

  • Projekt dwa-Rośliny w szkle

    Przepalona żarówka,stare słoiki karawki itp można wykorzystać Rośliny pozyskane z przydomowych zakamarków tym razem nie z lasu :wink: Kilka naczyń wykorzystałem już, poluję na inne i będę pokazywał...

    Wyświetlenia: 3680 | Odpowiedzi: 7 czytaj więcej...



Baza wiedzy akwarystycznej


 
  Działamy od 2001 roku i wspólnie z ponad
30 tysiącami akwarystów z całej Polski zdobywamy wiedzę i dzielimy się doświadczeniem oraz informujemy o nowościach z branży
akwarystycznej.

Sklep firmowy

Bogata oferta ponad 300 gatunków i odmian roślin. Ponad 15 000 produktów dostępnych wysyłkowo lub do
odbioru osobistego w Krakowie (obowiązuje rezerwacja).
Punkt odbiorów: Kraków ul. Młyńska Boczna 5



Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 357 gości

Copyright © 2001-2024 roslinyakwariowe.pl ®
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, rozpowszechnianie całości lub fragmentów strony zabronione.