[DIY] Budowa belki oświetleniowej do akwarium

Witam,
Chcę podzielić się z Wami moim pomysłem na skonstruowanie belki oświetleniowej do akwarium.
Słowem wstępu:
Jak powszechnie wiadomo, standardowe oświetlenie instalowane w pokrywach przez różnych producentów pokryw akwariowych jest niewystarczające dla utrzymania akwarium roślinnego. Zakupiłem ostatnio pokrywę aluminiową firmy Diversa 80x35, lecz zastosowane tam oświetlenie w postaci belki 2x24W T5 oferuje oświetlenie o stosunku mocy do pojemności zbiornika wysokości ~0,42W/L (przy akwarium 112L 80x35x40), co wystarcza do wzrostu tylko najmniej wymagającym roślinom. Wiadomo, że co bardziej wymagające rośliny potrzebują oświetlenia o mocy min. 0,5-0,8W/L, a optimum podawanym przez wiele źródeł jest 1W/L. Ja postanowiłem zbliżyć nieco moja pokrywę do tegoż ideału i wykonałem oświetlenie składające się z dwóch belek 2x28W T5 każda, co daje właśnie równy stosunek 1W/L.
Standardowo wykorzystywane w pokrywach świetlówki T5 mają moc 8, 24, 39, 54 i 80W. Jednak firma SYLVANIA wprowadziła nowoczesne świetlówki wysokoemisyjne o niestandardowych wymiarach będące odpowiednikiem świetlówek T8:
24W T5 o długości 15W T8
28W T5 o długości 18/20W T8
35W T5 o długości 25W T8
45W T5 o długości 30W T8
54W T5 o długości 38W T8
Poza firmą SYLVANIA takie świetlówki produkuje również SERA. O innych jak na razie nie słyszałem.
Co prawda można w takiej pokrywie jak moja zastosować świetlówki T5 24W, lecz są one o ok. 5cm krótsze od ich odpowiedników T8 18/20W, co mogłoby spowodować niewielkie niedoświetlenie boków akwarium. Idealnym w tym przypadku rozwiązaniem okazują się właśnie świetlówki T5 o mocy 28W i długości 590mm. Jednak pojawia się pytanie: jak w pokrywie o szerokości 35cm umieścić 4 świetlówki i to jeszcze z odbłyśnikami, skoro oryginalna belka oświetleniowa (na 2 świetlówki) zastosowana w pokrywie przez firmę Diversa ma szerokość 17cm i zajmuje połowę szerokości pokrywy?
Zastosowanie dwóch takich belek uniemożliwiłoby całkowicie dostęp do akwarium po otwarciu klapy pokrywy. Jedynym wyjściem okazało się wykonać odpowiednie belki samemu. Belki na tyle wąskie, by móc upakować 4 świetlówki na nieco ponad połowie szerokości pokrywy i zachować swobodny dostęp do wnętrza akwarium. Podstawową cechą konstrukcyjną takiego rozwiązania jest umieszczenie oprawek świetlówek na jednej płaszczyźnie belki a nie jak w przypadku oryginalnych belek ? na jej przeciwległych bokach.
To by było na tyle, jeśli chodzi o teoretyczne rozważania. Rozpoczynamy budowę belki.

Oto, czego będziemy potrzebować + kosztorys:
1. Oprawki do świetlówek T5 1780/G5 8 x 8,59zł = 68,72zł
2. Odbłyśnik symetryczny świetlówki 18W 3 x 17,98zł = 53,94zł
3. Odbłyśnik asymetryczny świetlówki 18W 1 x 17,99zł
4. Przewód z wtyczką 2 x 17zł = 34zł
5. Uchwyt metalowy odbłyśnika do świetlówek T5 8 x 0,68zł = 5,44zł
6. Statecznik elektroniczny TRODONIC ATCO Typ PC 2/14-21-28-35-T5 PRO 2 x 41,48 zł = 82,96zł
8. Przewód 2-żyłowy ok. 6m (liczone z dużym zapasem) ok. 10zł
9. Profil aluminiowy zamknięty 50x30mm 2m 40zł
10. Zaślepki z tworzywa do profili 4 x 1,50zł = 6zł
11. Płaskownik aluminiowy 30x3mm 2m 12zł
12. Płaskownik aluminiowy 40x3mm 2m 16zł
13. Blachowkręty nierdzewne 2,40zł
14. Śruby + podkładki + nakrętki nierdzewne 10zł
15. Dławik kablowy 2 x 1,36zł = 2,72zł
16. Narożnik meblowy 8 x 1,27 = 10,16zł
17. Świetlówka AQUASTAR T5 o długości T8 28W/590 2 x 42,99zł = 85,98zł
18. Świetlówka GRO-LUX T5 o długości T8 28W/590 2 x 41,99zł = 83,98zł
Łączny koszt wykonania dwóch belek ze świetlówkami i odbłyśnikami ~542,29zł (~271zł za jedną). Koszt samej belki bez świetlówek i odbłyśników- ok. 151zł.

I dla zainteresowanych podpowiedź, gdzie kupić poszczególne elementy belki:
1. Stateczniki:
http://allegro.pl/show_user.php?uid=6535704
2. Oprawki bryzgoszczelne, świetlówki, przewody z wtyczką, odbłyśniki, uchwyty do odbłyśników:
http://www.aqva-light.pl (polecam, mają dużo ciekawych rzeczy + miła obsługa)
3. Śruby nierdzewne, podkładki, nakrętki, kable, dławiki kablowe, narożniki meblowe:
sklepy elektryczne, Castorama, Węglobud itp.
4. Profile aluminiowe, zaślepki do profili:
http://www.inter-ax.pl
http://www.al-dor.pl/hurtowniaaluminium.html itp.

Potrzebne narzędzia:
1. Piła do metalu (lub flex)
2. Wiertarka
3. Lutownica
4. Pilniki do metalu
5. Imadło
6. Śrubokręt

Jeśli chodzi o odbłyśniki, to nie spotkałem się jeszcze z takimi do świetlówek T5 28W, więc zastosowałem takie jak do T8 18/20W ? mają odpowiednią długość a wystarczy tylko wymienić uchwyty mocujące je do świetlówek na mniejsze, pasujące do T5.

Pierwszym krokiem w budowie belki jest pocięcie kabla łączącego oprawki ze statecznikiem na odpowiedniej długości odcinki, odsłonięcie ich końcówek oraz zalutowanie ich cyną (surowych, niezalutowanych końcówek przewodów nie da się umocować w zaciskach statecznika).
Następnie należy połączyć oprawki i kabel zasilający ze statecznikiem wg schematu, który znajduje się na obudowie statecznika:



Należy pamiętać, że stateczniki różnych producentów mają odmienne schematy połączeń i należy stosować tylko ten, który podaje producent, by nie dopuścić do zwarcia, czy przepalenia któregoś z elementów układu.

Gdy połączyliśmy już wszystkie elementy elektryki i wszystko działa jak należy, przystępujemy do przygotowania rdzenia całej belki, czyli do obróbki prostokątnego profilu aluminiowego.
Długość oryginalnej belki Diversa, jaką zastosowano w aluminiowej pokrywie 80x35 wynosi 73cm (72,5 + grubość zaślepek) i na taką też długość przycinamy profil.
Następnie wykonujemy najbardziej pracochłonny element całej belki, czyli mocowanie oprawek bryzgoszczelnych. Do tego celu wykorzystujemy 2 odcinki płaskownika aluminiowego szerokości 30mm i grubości 3mm. Przycinamy je na długość 93,5mm. Kolejno wykonujemy 2 prostokątne otwory o wymiarach 25x17mm do osadzenia oprawek w odległości 28,5mm od siebie (ja zastosowałem oprawki mocowane ?na wcisk?, chociaż nie wiem, czy nie prościej byłoby przymocować oprawki przytwierdzane do podstawy na śruby, ale zorientowałem się, kiedy miałem już kupione te pierwsze). Elementy łączymy ze sobą jak na schemacie poniżej:


(rysunek nie oddaje proporcji elementów)

Gdy mamy już podstawę belki, umieszczamy w jej wnętrzu statecznik, przeciągamy kable przez odpowiednie otwory i mocujemy oprawki oraz uszczelniamy i zabezpieczamy kabel zasilający przed wyrwaniem z belki dławikiem kablowym:



Następnie zamykamy belkę z obu końców plastikowymi zaślepkami. Dodatkowo miejsca, w których kable przechodzą z belki do oprawek należy zabezpieczyć przed dostępem wody oraz zamaskować ze względów estetycznych:



Do tego celu wykorzystujemy plastikowe narożniki meblowe:



Wykonujemy z nich nakładki, które mocujemy wodoodpornym klejem epoksydowym. Ja użyłem dwuskładnikowego Plastic Steel Weld Epoxy (z Brico Marche):



Ostatni etap pracy to wykonanie mocowania belki do pokrywy.
Oryginalne rozwiązanie Diversy wygląda następująco ? belka jest mocowana ruchomo wewnątrz pokrywy (możliwość przesuwania w przód i w tył), odpowiednie blaszki opierają się na specjalnych szynach w bokach pokrywy:



Jako, że nie posiadamy profilu aluminiowego z taką jak na zdjęciu powyżej szyną (ciężko je zdobyć i są dużo droższe niż te podstawowe) mocowanie wykonujemy jak na rysunku poniżej:



Do tego celu wykorzystujemy odcinki płaskownika aluminiowego o szerokości 40mm i grubości 3mm. Do belki przymocowujemy je za pomocą nierdzewnych blachowkrętów.
Jest to rozwiązanie równie proste, co skuteczne oraz zasadą działania zbliżone do oryginału.
Teraz pozostaje tylko zamocować świetlówki + odbłyśniki i umieścić belki w pokrywie.

A oto efekt końcowy:









Zastosowane w niniejszej konstrukcji oświetlenie dzielone (2 belki włączane osobno) daje możliwość imitowania wschodów i zachodów słońca ? podłączenie do dwóch osobnych timerów (dalekie od ideału, ale zawsze coś?), oraz możliwość stopniowego przystosowywania roślin do większej ilości światła, co ma duże znaczenie, jeśli nie życzymy sobie nagłej inwazji glonów przesiadając się z oświetlenia 2x18W na 4x28W? Można oczywiście zastosować stateczniki z możliwością płynnego ściemniania, ale koszt jednego takiego statecznika wynosi ok. 180zł, poza tym przy jego zastosowaniu zużycie świetlówek następuje dużo szybciej.
Można również - przy akwarium otwartym ? zastosować gotową belkę 4x24W lub 4x39W zamiast pokrywy, ale trzymając ryby takie jak moje, czyli m.in. motylowe, trzciniaki czy świeciki jest to niemożliwe z uwagi, iż ryby te lubią czasem wyskoczyć z akwarium?

Na koniec dla porównania przedstawiam zdjęcia oświetlenia ze starej plastikowej pokrywy Wromak 2 x 18W:



I nowe 4 x 28W by minax:



Zdjęcia nie oddają wiernie efektu obu rodzajów oświetlenia, jednak na żywo widać wyraźną różnicę.

Poniżej zdjęcie otwartej pokrywy ? belki nie utrudniają dostępu do akwarium i manipulacji w jego wnętrzu:



Mam nadzieję, że pomysł jest wart zachodu i że komuś przyda się powyższa relacja.
Mile widziane krytyczne komentarze i sugestie.

Pozdrawiam kolegów akwarystów, minax

Belki przypominają te które mam w firmowej pokrywie aquaboro. Różnią się właściwie tym że oni dali świetlówki po bokach tego głównego korpusu. Wykonanie perfekcyjne. Czy warto.. trudno powiedzieć. Dla kogoś kto lubi takie majsterkowanie pewnie warto. Ale dość drogo Ci to wyszło jak na moje oko. Pokrywy aluminiowe wyżej podanej przezemnie firmy 4x28W kosztują z tego co wiem praktycznie tyle samo. Ja moją używaną 4x39w sprzedaję taniej niż Ci to wyszło.

Dokładnie jak kolega pisze, drogo a efekt taki sobie
Mnie lampa alu wisząca 4x39w wyniesie 100 zł bez rur i elektroniki bo to akurat posiadam

Tutaj na fotce jest 2x24w w kolorze złotego dębu a kolorków jest do wyboru