Wielki atlas roślin akwariowych - Christel Kasselmann już w języku polskim! KUP TERAZ







Lista działów » Technika » Nawożenie i chemia wody


Kalkulator Estimative Index



Metody nawożenia roślin akwariowych. Analiza parametrów wody i dobór właściwych preparatów.



23 sty 2010, 18:01   (#41)  

Coś mnie naszło i zrobiłem testy wody po próbie w ostatnim tygodniu z drastycznym podniesieniem fosforu.
No i:
NO3-20
Fe-0,1
PO4-5 lub więcej !!!
I co? I wysypu glonów nie ma... tzn. nic ponad dotychczasowe, klasyczne problemy - zielone szyby i trochę krasnali na skałach (to tak apropo ostatnich kłótni w kwestii fosforu i glonów). Wcześniej obserwowałem poprawę jak chodzi o nalot na szybie przy obniżeniu tych parametrów o połowę... problem jednak w tym, że Głosia wykazuje wyraźne braki (bez względu na to jakie próby z fosforem robię).
Po Twojej wypowiedzi Spider zmierzyłem też pH i waha się w ciągu doby w przedziale 6,8 - 7, a wiec idealnie (woda nie jest specjalnie kwaśna).
Natomiast dopiero wczoraj dostałem MgSO4*7H2O i od dziś włączam do nawożenia bo w moje kranówce Ca do Mg ma się 10:1 - czy to może być przyczyną problemów? (przepraszam za off topic, ale nie chciałem nowego wątku zakładać).
W kranie Ca - 70,3 ppm; Mg - 6,91 ... czy więc przy podmianie powinienem podnieść Mg do ok 17,5 ppm aby utrzymać stosunek 4:1 ? Przy roztworze jaki sporządziłem (500ml H2O + 50g MgSO4*7H2O) 1 ml podnosi mi Mg o 0,027 ppm (w 325L)... To na raz muszę wlać 370 ml sporządzonego roztworu? ... Na to wychodzi... no to zrobiłem stężenie :lol:

Avatar użytkownika
MikołajW
Znający temat

Posty: 1357
Dołączył: 14 paź 2008, 21:47
Miasto: Bydgoszcz

23 sty 2010, 22:36   (#42)  

Straty fosforanów z tytułu wytrącania się ich do osadów w reakcji z żelazem będą minimalne, bo żelaza w wodzie jest niewiele i obydwa te skąłdniki są w wodzie w bardzo małym stężeniu i nie ma się co tak bardzo przejmować niższym pH.
Pisłaem wielokrotnie, że dla mnie stosunek Ca:Mg nie jest ważny, ważniejsza jest dostępność każdego składnika dla roślin. Ja mam ten stosunek blisko 1:1 i wszystko jest ok. Niemniej masz nie za wiele tego magnezu w wodzie, więc na pewno nie zaszkodzi go podnieść. Ja bym dawał 10ppm na tydzień. Możesz go wsypać jako suchy proszek, raz w tygodniu, zaraz po podmianie, jak nie chcesz robić roztworu. Możesz też wsypać go do makro, tak aby tygodniowa dawka wynosiła 10ppm Mg.
Jeżeli masz dobre poziomy składników i problemy wyglądające na niedobory na glosi, to ustaw tak dystrybucję CO2 w zbiorniku, aby woda bogata w CO2, lub bąbelki z dyfuzora, leciały do dna w jej kierunku.
Ja bym się nie przejmował wynikami testów PO4, bo są one często niedokładne, tylko dozował ustaloną ilość na tydzień i tyle. 2-4ppm PO4 na tydzień powinno zaspokoić potrzeby nawet gęsto zarośniętego i jasno oświetlonego zbiornika. Rośliny potrafią magazynować dość duże ilości fosforanów i przez jakiś czas mogą pobierać je również na zapas, zwłaszcza gdy przedtem brakowało im tego składnika.
Pozdrowienia
... sypnijcie no tu szwagrze, jeszcze łopatę fosforu do tej nalewki i będzie git.
Obrazek Obrazek

Avatar użytkownika
spider72
Z dużym doświadczeniem

Posty: 2654
Dołączył: 16 sty 2008, 16:30
Miasto: Wick, Szkocja

24 sty 2010, 11:21   (#43)  

Dzięki za odp. CO2 daję dużo i akurat prąd wody rozprowadza je wzdłuż całego akwarium (przedniej szyby), m.in. do dna też dużo dolatuje. Dziwne bo braki te występują tylko na Głosi u mnie.
Znam Twoje podejście do stosunku Ca:Mg (nawet 1:1), ale wlewanie w moim przypadku 60ppm to już chyba zbytek. No i roztworu faktycznie nie opłaca się chyba robić, tym bardziej że MgSO4*7H2O pięknie się rozpuszcza wiec jak na EI przystało będę sypał bezpośrednio do akwa i obserwował zmiany :).

Avatar użytkownika
MikołajW
Znający temat

Posty: 1357
Dołączył: 14 paź 2008, 21:47
Miasto: Bydgoszcz

25 sty 2010, 00:09   (#44)  

Już dziś wiem, że na pył na szybach na pewno nie pomaga ogranicziczenie nawożenia, jest to glon, którego ciężko jest zwalczyć podobno tylko metoda wymyślona przez Toma Barra działa. I to by się nawet zgadzało z moją sytuacją i z tym co opisał Tom Barr.
Glon ten niewiadomo dlaczego przylega tylko do szyb omija rośliny, korzenie, kamienie.
U mnie po 12-14 dniach nieczyszczenia sam zniknął ale zrobiłem zapewne za mała podmianę wody i mam go z nowu.

ps. Czy ktoś kto ma pył na szybach używał lampy UV ?

Avatar użytkownika
szubek
Stały bywalec

Posty: 318
Dołączył: 16 kwi 2009, 10:06
Miasto: Łódź

25 sty 2010, 00:21   (#45)  

U mnie pojawia się też na roślinach wolno rosnących, nie tylko na szybach, czyli na liściach, które przez dłuższy czas wystawione są na działanie światła i nie zostają zasłoniete przez nowe, szybko wyrastające.

Avatar użytkownika
MikołajW
Znający temat

Posty: 1357
Dołączył: 14 paź 2008, 21:47
Miasto: Bydgoszcz

25 sty 2010, 00:24 Lampa UV  (#46)  

Witam,

tak używałem lampy UV na pył na szybie - niestety żadnego rezultatu... Z moich przemyśleń wynika że jest to związane z jego osiadaniem na gładkich powierzchniach, w przypadku zakwitu UV - 100% skuteczności ponieważ to z czym walczymy mamy tylko w toni wodnej natomiast to paskudztwo jest i w toni i na szybie i wystarczy że cokolwiek poruszysz tam gdzie jest pył i uwalnia się on do wody i przenosi na inne powierzchnie zanim przejdzie przez filtr UV... Ja wygrałem z tym paskudztwem ale nadal nie wszystko jest do końca ok dlatego jeszcze wolałbym się nie chwalić efektami (nie chwal dnia przed zachodem słońca),

pozdrawiam
arkkab

Avatar użytkownika
arkkab
Zainteresowany tematem

Posty: 226
Dołączył: 21 paź 2004, 18:39
Miasto: Piaseczno

25 sty 2010, 22:12   (#47)  

Naprawdę, nie mam pojęcia dlaczego testy pokazują jak pokazują, ale zdecydowałem powrócić do poprzedniego dawkowania czyli tak jak z kalkulatora EI ponieważ dawało to najlepsze efekty bez glona.

Z kalkulatora wychodzi około 3ppm na tydzień więc braknąć nie może.

Zrobiłem wielką podmiankę i zaczynam od początku.
Jeszcze jak na złość skończyła się butla w weekend :x ale od dziś CO2 pełną parą a roślinki szaleją.

Wcześniej nie miałem problemów z nalotem to zachciało się testować wodę...

Jaki z tego morał wyniosłem, przy EI testy można schować sobie w buty, bo zakłamują i człowiek niepotrzebnie robi sam sobie problemy.

Avatar użytkownika
Mad Jaro
Zainteresowany tematem

Posty: 151
Dołączył: 17 sty 2006, 15:06
Miasto: Nysa

25 sty 2010, 22:42   (#48)  

Test (zwłaszcza te na PO4 i Fe) przekłamują w każdej metodzie, nie tylko EI, dlatego wielu akwarystów ma często kłopoty dozując nawozy według ich wskazań. Metoda EI jest tak zbudowana, że nie musimy polegać na testach, ale możemy sobie nimi pomagać. Jak dozujemy 2-3ppm Po4 na tydzień, a test pokazuje 0, to wiadomo, że test przekłamuje, zwłaszcza jak w akwarium jest wszystko w porządku.
Pozdrowienia
... sypnijcie no tu szwagrze, jeszcze łopatę fosforu do tej nalewki i będzie git.
Obrazek Obrazek

Avatar użytkownika
spider72
Z dużym doświadczeniem

Posty: 2654
Dołączył: 16 sty 2008, 16:30
Miasto: Wick, Szkocja

05 lut 2010, 17:48   (#49)  

Spider, czy w akwarium prowadzonym na 100% + sole JBL do podniesienia twardości zawierające już w sobie Ca oraz Mg istnieje potrzeba podawania dodatkowego MgSO4x7H2O do sporządzania nawozu Makro czy też jest to zupełnie zbyteczne w tym przypadku ponieważ stosunek Mg:Ca mamy z góry zapewniony ?

Avatar użytkownika
Mad Jaro
Zainteresowany tematem

Posty: 151
Dołączył: 17 sty 2006, 15:06
Miasto: Nysa

05 lut 2010, 18:12   (#50)  

Tutaj nie jest taki ważny stosunek Ca:Mg tylko poziom magnezu w wodzie. Jeżeli wynosi on ponad 5ppm Mg, to powinno być ok. Zazwyczaj gdy dodamy tyle remineralizatora, aby twardość ogólna wynosiła 5-6 dGH, to powinna być w takiej wodzie wystarczająca ilość magnezu, gdy stosunek Ca:Mg w preparacie wynosi w granicach od 5:1 do 3:1, a taki jest tam najczęściej użyty.
Nie znam składu soli JBL.
Pozdrowienia
... sypnijcie no tu szwagrze, jeszcze łopatę fosforu do tej nalewki i będzie git.
Obrazek Obrazek

Avatar użytkownika
spider72
Z dużym doświadczeniem

Posty: 2654
Dołączył: 16 sty 2008, 16:30
Miasto: Wick, Szkocja

05 lut 2010, 19:36   (#51)  

Pytam, ponieważ zużyłem całe MgSO4*7H2O a nie chce zamawiać następnego, pomijając fakt, że jest bardzo mało wydajne.

Skład JBL:
Kationy w %
Wapno 45
Sód 31
Potas 13,4
Magnez 10,6

Aniony w %
HCO3 - 45,4
SO4 - 32,6
Cl - 22

Czyli stosunek wychodzi jakieś 4,2:1

Zrobiłem nowe makro samo N i P, i dochodzę do wniosku, że trzeba lać dużooo makro inaczej pył na szybach i nitki to normalna rzecz. U mnie powoli wychodzę na prostą.

Avatar użytkownika
Mad Jaro
Zainteresowany tematem

Posty: 151
Dołączył: 17 sty 2006, 15:06
Miasto: Nysa

05 lut 2010, 20:28   (#52)  

Jeżeli woda do podmian ma 5-6 dGH to powinna być wystarczająca ilość magnezu.
MgSO4x7H2O można kupić w aptece, jako "sól gorzka" - lek na zaparcia :) .
Pozdrowienia
... sypnijcie no tu szwagrze, jeszcze łopatę fosforu do tej nalewki i będzie git.
Obrazek Obrazek

Avatar użytkownika
spider72
Z dużym doświadczeniem

Posty: 2654
Dołączył: 16 sty 2008, 16:30
Miasto: Wick, Szkocja

10 lut 2010, 21:34   (#53)  

Witam
Zaczynam nawozić EI i chyba potrzebny mi jest ten kalkulator nawozów ale ja nie rozumiem kilku rzeczy .(w ogóle po co jest ten kalkulator skoro ja nie stosuje testów akwarystycznych a to wszystko i tak są przybliżone wartość ) ale .
1. W artykule o EI podane jest ze wszystko trzeba zmieszać w 600 ml wody więc w kalkulatorze mam to zmienic , tak ??
2. Nie wiem ile gram mam wsypać ale wiem ile łyżeczek to tam mam wpisać to gdzie są łyzeczki ??

Avatar użytkownika
Nakamura
Poznaje temat

Posty: 127
Dołączył: 08 lis 2009, 17:39
Miasto: Warszawa

10 lut 2010, 22:09   (#54)  

Zostaw ten kalkulator, on jest dla masochistów, którzy myślą, że mogą mieć wszystko w akwarium pod kontrolą.
Łyżeczka do herbaty, to wszystko co potrzebujesz i przepis w artykule. Co najwyżej będziesz musiał przeliczyć ilość łyżeczek na objętość swojego zbiornika.
Pozdrowienia
... sypnijcie no tu szwagrze, jeszcze łopatę fosforu do tej nalewki i będzie git.
Obrazek Obrazek
Ostatnio edytowano 11 lut 2010, 10:39 przez spider72, łącznie edytowano 1 raz

Avatar użytkownika
spider72
Z dużym doświadczeniem

Posty: 2654
Dołączył: 16 sty 2008, 16:30
Miasto: Wick, Szkocja

10 lut 2010, 22:15   (#55)  

To super ze moge zostawić kalkulator . Już przeliczyłem ile musze sypać łyżeczek do mojej 112 .Wielkie dzięki Spider za ogromną pomoc , niedługo zaczynam nawozic EI zobaczymy co z tego będzie :D

Pozdrawiam xD

Avatar użytkownika
Nakamura
Poznaje temat

Posty: 127
Dołączył: 08 lis 2009, 17:39
Miasto: Warszawa

13 lut 2010, 00:58   (#56)  

Witam Szanownych Kolegów.Kupilem od szwagra mac73 akwan czyli pmdd ale w proszku. rozrobilem w 500ml h2o.

1)Jak to wpisac do tabelki ,w pole - mikro "intermag" wpisac 35ml (tak jak z boku w odnosnikach) czy 78gr czyli tyle ile jest w woreczku od szwagra i w tab 6 zmienic zawartosc pierwiastków.Jednak jest tam uzyta jednostka ml, dlatego pytam(mam proszek).

2) mam 200l netto ,podmiany 30% /tyg. Dawki tego roztworu wychodza MASAKRYCZNE .70ml dziennie( obliczone po wstawieniu danych do tabelki po mojemu, czyli tak jak pisalem w pkt1) daje dopiero poziom Fe 0,2-0,4.chyba ze sie myle, i tu prosze o ew sprostowanie.

3)Jezeli mam dawac tyle tego pmdd, to moze domieszac sobie do tego proszku PMDD chelatu Fe forte zeby np dawac 5ml/dzien a nie 70 .Jak myslicie?


4)W mikro intermag jest b.duzo Cu, przy dawkowaniu EI nie spowoduje zatrucia u fauny??

5) W tabeli brak jest k2hpo4 ktory leje,ale rożnica bedzie tylko w dwukrotnie wyzszym stezeniu potasu w porownaniu do kh2po4, tak?


To chyba tyle na razie.Bardzo prosze o odpowiedzi.Przepraszam ,ze pytam o ten kalkulator, bo w sumie wsio jest wyjasnione, ale szczerze powiem ,ze szukalem o tym sproszkowanym pmdd i nie znalazlem. Prosze tez Kolegow o weryfikacje tej dawki PMDD, niepodoba mi sie ona heheh.Pozdrawiam zielarzy i wielkie dzieki dla Spidera72 obalanie mitow na naszej podwodnej działce!!!

Piterock
Początkujący

Posty: 12
Dołączył: 30 maja 2007, 17:52
Miasto: Kraków

14 lut 2010, 12:54   (#57)  

W tabelce gdzie jest skład mikro, wpisz zawartoci procentowe pierwiastków w suchym PMDD, a w tabelce gdzie są ilości nawozów sypanych do roztworu, wpisz ilość gram suchego proszku, które dasz do roztworu, pomimo że jest tam jednostka pokazująca ml.

Dodanie samego zelaza do PMDD niewiele Ci da, bo rosliny potrzebują wszystkich mikrelementów, a nie tylko żelaza.

Nawóz TPN Tropica ma jeszcze więcej miedzi, więc raczej Twoje zwierzęta są bezpieczne, nawet przy dozowaniu w dużych ilościach. W ksiazce Walstad są podane przykładowe toksyczne poziomy miedzi, przy porównowaniu tych ilości które dozujemy z toksycznymi, widać że jesteśmy bardzo daleko od ilości toksycznych dla zwierząt.

K2HPO4 zawiera mniej PO4 w jednostce masy, więc trzeba go sypać wiecej, aby otrzymać w roztworze taką samą ilosci PO4 w porównaniu do KH2PO4. W tym wątku http://www.roslinyakwariowe.pl/forum/viewtopic.php?t=20782 są podane zawartości procentowe PO4 w obydwu związkach, wiec mozesz sobie przeliczyć o ile wiecej K2HPO4 powinieneś dodać w stosunku do KH2PO4 w kalkulatorze.
Pozdrowienia
... sypnijcie no tu szwagrze, jeszcze łopatę fosforu do tej nalewki i będzie git.
Obrazek Obrazek

Avatar użytkownika
spider72
Z dużym doświadczeniem

Posty: 2654
Dołączył: 16 sty 2008, 16:30
Miasto: Wick, Szkocja

14 lut 2010, 20:16   (#58)  

Dziękuje za odpowiedz.Jeszcze to dozowanie pmdd, ktore jest dosc wysokie.Producent zaleca 2-4 kropli /dzien/100l dlatego mnie to tak niepokoi.Wiem,wiem, duzo swiatla ,co2, gesta obsada, ale 2-4 a 70 to ogrmna roznica.
Zaopatrzylem sie w "mikro intermag, w tab 2 nie chciac rozcienczac, jak wpisuje np: 100 ml lub mg? a w ilosci wody jak wpisze 0 to wyskakuje błąd 503.
Czy ma to byc w ten sposob ,ze wpisuje 100ml mikro i w rubryce h2o wpisuje 100ml jako koncowa objetosc roztworu??

Piterock
Początkujący

Posty: 12
Dołączył: 30 maja 2007, 17:52
Miasto: Kraków

15 lut 2010, 12:58   (#59)  

Na temat PMDD, to nie mogę Ci precezyjnie odpowiedzieć, bo nie wiem jakie stężenia mają elementy w roztworze. Być może po zmieszaniu z wodą to PMDD jest bardziej stężone. Musiałbyć znać, albo zawartość zelaza w roztworze, albo wiedzieć o ile podnosi poziom żelaza w zbiorniku, dawkowanie zalecane przez sprzedawcę.

Jezeli chcesz używać nie rozcieńczonego "Mikro", to możesz zrobic tak jak napisałeś, aby wyliczyć dawki mikro. Musisz po prostu wpisać taką samą ilość mikro i ilosć końcową roztworu. Jeżeli Ci wygodniej to w jednym kalkulatorze policz dozowanie samego makro, a w drugiej kopii dozowanie samego mikro.
Pozdrowienia
... sypnijcie no tu szwagrze, jeszcze łopatę fosforu do tej nalewki i będzie git.
Obrazek Obrazek

Avatar użytkownika
spider72
Z dużym doświadczeniem

Posty: 2654
Dołączył: 16 sty 2008, 16:30
Miasto: Wick, Szkocja

15 lut 2010, 15:37   (#60)  

Dziękuje bardzo Kolego Spider.
Proszek to akwan plus albo basic na wzór PMDD od szwagra mac73x.
Kalulatory mam juz osobne, dlatego ze, zanim dowiedzialem sie o tej metodzie dozowalem osobno fosforany , azotany ,potas i mikro "na oko" .Skutek byl raczej średnio zadowalający.Może dlatego że sugerowałem się mocno testami, ktore o ile do no3 i po4 dawały jakies sugestie to do mikro mialy sie nijak.Dopiero jak poczytałem o EI i uzylem kalkulatora ruszylem z miejsca,raczej , w dobrym kierunku.
Pozdrawiam.

Piterock
Początkujący

Posty: 12
Dołączył: 30 maja 2007, 17:52
Miasto: Kraków











Powiązane tematy
  • Kalkulator Zulix-a VS fotometr Exaqua

    Witam Mikołaj (na spółkę ze mną) w tym roku był bardzo łaskawy dla mnie i mam nową "zabawkę" fotometr Zoolek Exaqua Pro3 z zestawem testów pod rośliny. Jako, że od jakiegoś czasu robię sobi...

    Wyświetlenia: 2968 | Odpowiedzi: 18 czytaj więcej...

  • Zielona tropica, kalkulator, wysokie NO3 - głupoty?

    Mam dwa zbiorniki: kostka 27l, żwirek kwarc. barwiony i zwykły piasek. Trochę kulek gt i kapsułek w podłożu (głęboko!) - https://www.roslinyakwariowe.pl/dyskusje/akwarystyka/galeria/027l-green-oasis-d...

    Wyświetlenia: 4460 | Odpowiedzi: 11 czytaj więcej...

  • Kalkulator nawozów

    http://calc.petalphile.com/ Bardzo ciekawa sprawa, uwzględnia również gotowe nawozy (łącznie z ADA na podstawie analizy Toma Barra). Chyba najlepszy kalkulator do tej pory, a już na pewno najfajnie...

    Wyświetlenia: 21643 | Odpowiedzi: 51 czytaj więcej...

  • Kalkulator do nawozów Qualdrop

    Dobry wieczór! Czy tam dzień dobry :D Kupiłem nawozy Qualdrop i na ich stronie znajduje się taki prosty kalkulator pomagający w ustaleniu dawek poszczególnych preparatów. Z mojego dotychczasowego...

    Wyświetlenia: 2061 | Odpowiedzi: 1 czytaj więcej...

  • Kalkulator nawożenia NPK (Excel)

    Witam serdecznie. Przeszukując internet i kolejne fora akwarystyczne w poszukiwaniu upragnionej odpowiedzi na odwieczne pytanie "ILE NAWOZIĆ I JAK CZĘSTO ABY NIE ZACHWIAĆ W AKWARIUM STOSUNKÓW NPK...

    Wyświetlenia: 4115 | Odpowiedzi: 7 czytaj więcej...

  • Program do nawożenia i Estimative Index - Android

    Witam wszystkich ponownie :) Swego czasu przy udziale spidera napisałem program do EI, który paru z Was używało i chyba nadal używa. W chwili obecnej prowadzę prace nad aplikacją dla Androida do zarz...

    Wyświetlenia: 13654 | Odpowiedzi: 40 czytaj więcej...

  • NH4NO3 - kalkulator Zulixa

    Witam. Który z wyników brać pod uwagę, przy tam ustawionych dawkach w kalkulatorze Zulixa jeśli chodzi o NH4NO3. calc.jpg Czy mam brać po uwagę ten wynik z tabelki "Dozowanie MAKRO podstaw...

    Wyświetlenia: 2182 | Odpowiedzi: 4 czytaj więcej...

  • Metoda nawożenia Estimative index - ustalenie dawek soli

    Chciałbym prosić o pomoc obilczeniu dozowania dziennej dawki soli, przy użyciu metody EI na akwarium 54 litry.

    Wyświetlenia: 1107 | Odpowiedzi: 3 czytaj więcej...

  • Seachem Iron - rozbieżności - kalkulator a opis

    Mam problem polegający na tym że wg opisu na Seachem Iron: na stronie sklepu RA (tak samo jak na stronie polskiego dystrybutora) Sposób użycia: Jedna nakrętka (5ml) na każde 200 litrów wody w zbior...

    Wyświetlenia: 2150 | Odpowiedzi: 6 czytaj więcej...

  • Jak nawozić - suche sole (kalkulator)

    Witam. Posiadam baniak 80l i ok 10 gatunków roślin. Światło 10h 0.5w/1l z czego w czwartek dochodzi dodatkowe co podniesie do 0.75w/l. Nawożę rośliny Aqua artem green pro i classic. Wszystko na ziemi ...

    Wyświetlenia: 5279 | Odpowiedzi: 20 czytaj więcej...



Baza wiedzy akwarystycznej


 
  Działamy od 2001 roku i wspólnie z ponad
30 tysiącami akwarystów z całej Polski zdobywamy wiedzę i dzielimy się doświadczeniem oraz informujemy o nowościach z branży
akwarystycznej.

Sklep firmowy

Bogata oferta ponad 300 gatunków i odmian roślin. Ponad 15 000 produktów dostępnych wysyłkowo lub do
odbioru osobistego w Krakowie (obowiązuje rezerwacja).
Punkt odbiorów: Kraków ul. Młyńska Boczna 5



Użytkownicy przeglądający ten dział: KubaGsxR i 478 gości

Copyright © 2001-2024 roslinyakwariowe.pl ®
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, rozpowszechnianie całości lub fragmentów strony zabronione.