P: Szereg ludzi z Aquatic Plants Digest (APD) dyskutowało problem zielonego zakwitu wody w okresie początkowym urządzania nowego akwarium roślinnego. Wielu z nich sugerowało, że powinniśmy zapytać ciebie, jak uruchamiać nowe akwarium, i jak twoja strategia rozruchu ma się do poziomu końcowego elementów śladowych i poziomu dozowania nawozów. Sugerowali że zielony zakwit wody występuje w środowisku o ograniczonej ilości azotu. Jaka jest twoja opinia?

O: Używam podłoża z dodatkiem laterytu w proporcjach zalecanych przez producenta (lateryt firmy Dupla jest moim ulubionym, chociaż innych producentów są także dobre). Mieszam lateryt na dnie z około jedną trzecią do jednej drugiej żwiru . Docelowo podłoże ma 3 cale (7,5 cm) grubości a rozmiar ziarenek 1-3 mm.

Wiem, że uprzednio wspominałam o podłożach z ziemi i o roślinach doniczkowych w ziemi, ale nie jest to dobry punkt startu dla początkujących ogrodników wodnych. Najlepiej jest podążać najbezpieczniejszą drogą do sukcesu, a resztę zostawić na czas, gdy nabędzie się doświadczenia.
Gatunki, które najlepiej rosną w świeżo urządzonym akwarium, wcale nie wymagają ziemi w podłożu. Nie wkładając ziemi do zbiornika zapobiegamy możliwemu wypłukiwaniu nawozu wprost do wody.

Zawsze używam 2 do 3 watów światła fluorescencyjnego na galon wody (0,5 do 0,75 W/litr). Przy oświetleniu 2 waty na galon (0,5 W/litr) można nie używać dozowania CO₂ (w zależności od chemii wody), gdy jest 3 waty na galon (0,75 W/litr) to zawsze dozuję CO₂.

Obsadzam zbiornik w pełni od samego początku, upewniając się że przynajmniej 75% powierzchni zbiornika jest obsadzona. Z tych roślin przynajmniej 60% powinno być gatunkami szybko rosnącymi. Moimi ulubionymi gatunkami roślin są : Ceratopteris thalictroides, Hygrophola difformis, Hygrophila polisperma, H.angustifolia, Rotala rotundifolia, Vallisneria i Salvinia. Jeżeli masz rośliny o których wiesz że rosną dobrze w wodzie jaką masz to użyj ich.

Uruchamiam złoże filtracyjne w ustabilizowanym akwarium przynajmniej na tydzień przed przeniesieniem go do nowo zakładanego akwarium. Jeżeli nie masz innego akwarium (to nie musi być akwarium roślinne) i nie znasz nikogo kto mógłby to zrobić dla ciebie to zapytaj w lokalnym sklepie akwarystycznym. Większość z nich wyświadczy tę przysługę (?!). Jak to wykonasz to startujesz swój zbiornik z pełni funkcjonującym, dojrzałym biofiltrem. Ta metoda jest nawet może bardziej użyteczna przy uruchamianiu zbiornika nie-roślinnego. Możesz w ten sposób zapobiec problemom zwanym potocznie "syndromem nowego akwarium".

Po urządzeniu akwarium, obowiązują zasady dotyczące pierwszego miesiąca funkcjonowania zbiornika:

1 tydzień: Uruchom zbiornik, wyposażając we wszystkie urządzenia (włącznie z aktywnym biologicznie filtrem), w pełni obsadzony roślinami ale bez ryb. Daje to szansę roślinom wykształcić korzenie zanim ryby mogą im w tym przeszkodzić. Rośliny zdążą się w tym czasie na tyle się zadomowić, że są w stanie pobierać z systemu składniki odżywcze.

2 tydzień: Wpuść do akwarium odpowiednią ilość zwierząt odżywiających się glonami. Ja wybieram najchętniej Kosiarki (Crossochelius siamensis) i Otoski (Otocinclus sp.) Użyj otosków w odpowiednim rozmiarze i ilości. Innyi dobrymi rybkami są żyworódki różnych gatunków a szczególnie platki i (goodeits?) , oraz gatunki Ancistrus sp. (...) Nie należy rybek karmić w tym okresie.

3 tydzień: Nie rób nic

4 tydzień: Zrób pierwszą 25% podmianę wody i zacznij nawozić dobrymi nawozami z dodatkiem elementów śladowych. Moim ulubionym nawozem jest Tropica Mastergrow, ale na rynku jest dostępny cały szereg innych dobrych nawozów dla roślin akwariowych. Jeżeli dopiero zaczynasz i nie masz dobrego wyczucia co do potrzebnej ilości nawozu, zacznij ilości nie większej niż połowa zalecanej przez producenta dawki i w dalszym ciągu dozuj obserwując wegetację roślin.

Do tego momentu nie powinno być problemu z glonami. Jeżeli zbiornik wygląda dobrze to można w tym momencie stopniowo zwiększać obsadę ryb. Nie należy przekarmiać rybek i należy stosować regularne podmiany wody. Moje zbiorniki zasiedlam dość gęsto rybkami i stosuję 25-30% podmiany wody tygodniowo. Gdy doradzam innym, a szczególności gdy urządzam akwarium w szkołach to zalecam mniejszą obsadę ryb -około 1 cal długości małej rybki na 2 galony wody (1 cm na 3 litry wody) i robić wymianę 25% wody co 2 tygodnie. Trzeba pamiętać że wielkość obsady ryb i ilość pokarmów należy powiązać w wielkością i częstotliwością podmian wody. Im więcej ryb i większa ilość pokarmu dla nich tym większe powinny być regularne podmiany wody.

Jeżeli wystąpią problemy z glonami może to być spowodowane dużą ilością obumarłych części roślin, bądź były to nieodpowiednie gatunki roślin albo te rośliny były w złej kondycji w momencie obsadzania zbiornika. W każdym bądź razie wstrzymaj się z dodawaniem dalszych rybek do akwarium. Gdy obumierają liście roślin, to do wody są uwalniane składniki pokarmowe i w tym momencie nie należy jeszcze zwiększać ich ilości.
Usuwaj ręcznie tak dużo glonów jak to możliwe. Usuwaj wszystkie martwe liście jak tylko je zauważysz. Zainstaluj gąbkowy prefiltr na wlocie filtra i czyść go nie rzadziej niż co 48 godzin aby zapobiec zaleganiu w zbiorniku materiału roślinnego. Wykonuj podmiany wody nie rzadziej niż raz w tygodniu (i nie mniej niż 25%) dopóki problem występowania glonów nie znajdzie się pod kontrolą. Można wymieniać aż do 50% wody dziennie przez kilka dni jeżeli jest to absolutnie niezbędne. Nie należy także dodawać żadnych nawozów dopóki glony nie znajdą się pod kontrolą.

Najlepszym sposobem na uniknięcie tego typu startowych problemów jest kupowanie roślin, które wyrosły w podobnej wodzie jak nasza i nie są osłabione długim przechowywaniem i transportem.
Oznacza to że najlepszym miejscem do zakupu roślin jest lokalna giełda wymiany pomiędzy akwarystami. Najlepszymi roślinami są te najbardziej pospolite (szybko rosnące) i zarazem powinny one być stosunkowo niedrogie.

W miarę upływu czasu jak akwarium stabilizuje się i jest w dobrej kondycji, przychodzi czas na powolne wycinanie tych szybko rosnących roślin a w ich miejsce posadzenie wybranych przez siebie gatunków wolniej rosnących. W tym momencie można sobie pozwolić na zamówienie z dostawą przez pocztę gatunków roślin niedostępnych na lokalnym rynku. Możesz wtedy "opchnąć" te szybko rosnące rośliny komuś kto właśnie staruje swoje akwarium!

Mówimy o "zielonej wodzie" tak jakby to był pojedynczy organizm, a tak nie jest. Jest wiele gatunków jednokomórkowych glonów zawiesinowych. Wcale nie jestem przekonana, że wszystkie z nich mają jednakowe potrzeby pokarmowe. Niektóre z nich mogą dobrze się rozwijać w środowisku z ograniczoną ilością azotu a inne z pewnością nie. Z mojego doświadczenia wynika, że zielony zakwit glonów pojawia się jeżeli wystąpi nierównowaga składników pokarmowych w akwarium - często przez nadmiar fosforanów. Czasem nadmiar fosforanów może być wywołany niedoborem azotu, ale co bardziej prawdopodobne jest to oznaka przekarmiania ryb, zbyt obfitej obsady ryb lub wprowadzenia go do zbiornika.

Woda w moich akwariach ma prawie zawsze ograniczoną ilość azotanów. Nigdy nie mam mierzalnych zawartości azotanów i prawie zawsze mam co najwyżej śladowe ilości fosforanów. Niekoniecznie to oznacza że rozwój roślin jest ograniczany przez ilość dostępnego azotu. Jeżeli azot jest dostępny poprzez podłoże to nie ma znaczenia czy woda zawiera mierzalne ilości azotanów czy też nie, dopóki rośliny mogą pobierać go poprzez korzenie. Czasami podaję azot do dojrzałych zbiorników jeżeli obserwacja roślin wskazuje że jest on potrzebny, ale robię to dodając stałe nawozy wprost do podłoża.

Nie wierzę, że można stwierdzić ograniczenia w rozwoju roślin wywołane niedoborami azotu poprzez pomiar zestawem do testowania. Zdrowo rosnące rośliny są bardzo dobre w wyłapywaniu nawet niewielkich ilości jonów amonowych (NH4+). Wzrost zawartości azotanów w wodzie jest możliwy tylko jeżeli ilość jonów amonowych jest większa aniżeli rośliny są w stanie zużyć. Preferuję obserwację roślin. Jeżeli wzrost roślin nie wykazuje niedoborów azotu - to się nie martwię.

Chcę przestrzec przed dodawaniem jakichkolwiek makroelementów do świeżo założonego zbiornika (mniej niż 3 miesiące). Roślinom zabiera nieco czasu zadomowienie się, zużycie własnych rezerw plus azotu dostępnego w systemie z odchodów ryb itd.. Tylko w starszych zbiornikach, silnie oświetlonych, nawożonych CO₂ , z bardzo szybko rosnącymi roślinami może dojść do niedoborów azotu.

Autorka: Karen Randall Tłumaczenie:Witold Sławiński