Akwarium holenderskie - zakładanie holendra

Artykuł jest przedrukiem z periodyka "AKWARIUM".

Opublikowaną za zgodą Polskiego związku akwarystów.

Opracowanie: Piotr Baszucki (biolog - botanik, specjalista z zakresu fizjologii roślin wodnych)


Przeciętnemu akwaryście w naszym kraju pojęcie "akwarium holenderskie" kojarzy się zwykle ze zbiornikiem bardzo obficie zarośniętym roślinnością, by nie powiedzieć przeładowanym roślinami. Mniemanie to jest błędne, gdyż rośliny w tego typu akwariach sadzone są według ściśle określonych zasad podporządkowanych generalnemu celowi, którym jest uzyskanie wyważonej i efektownej kompozycji dekoracyjnej. Trzeba bowiem pamiętać, że akwarium holenderskie nie jest zbiornikiem hodowlanym, a głównie dekoracyjnym, stąd wielka dbałość o estetyczne skomponowanie zróżnicowanych pod względem kształtu i barwy roślin oraz odpowiednie dobranie ryb. Nie bez znaczenia jest też obudowa zbiornika, jego oświetlenie, urządzenia techniczne oraz wkomponowanie we wnętrze, w którym jest ustawiony.

Urządzanie akwarium holenderskiego nie powinno odbywać się w pośpiechu, gdyż rezultat naszej pracy może okazać się negatywny. Zalecanym jest przed przystąpieniem do pracy wykonanie szkicu rozplanowania wnętrza zbiornika.

Podstawową i stosunkowo trudną sprawą jest odpowiednie ukształtowanie podłoża. Nie powinno być ono płaskie, lecz winno spiętrzać się tarasowato w kierunku tylnej ściany akwarium. Do budowy tarasów zastosować można łupki, granity, lignity lub korzenie. Prawidłowo zbudowane tarasy muszą stwarzać wrażenie głębi i różnicy poziomów, co wymaga wyczucia przestrzeni oraz pewnego wyrobienia artystycznego.

Tylną ścianę akwarium należy "zabudować tak", by nie było widać przez nią, tego co znajduje się za zbiornikiem oraz by i ona poprzez złudzenie optyczne przydawała mu głębi. Do tego celu najlepiej nadaje się odpowiednio spreparowana i podkolorowana płyta styropianowa(*).

Na estetykę zbiornika w sposób najistotniejszy wpływają rośliny, przy których sadzeniu należy mieć na uwadze cztery podstawowe zasady, a to:

nie sadzimy obok siebie roślin o podobnym kroju liści;
nie sadzimy obok siebie roślin o podobnej barwie;
nie sadzimy obok siebie roślin podobnej wielkości;
unikamy symetrii w kompozycji układu roślin.

Niżej przedstawiamy propozycję układu roślin w akwarium holenderskim wg Jacoba Vente z Rhoon (Holandia). W zbiorniku , o wymiarach dna 50X120 cm, proponuje on posadzić 22 gatunki roślin. Dodatkowym elementem dekoracyjnym może być korzeń. Zagospodarowanie akwarium rozpoczynać należy od części tylnej, gdzie powinny być posadzone rośliny najwyższe, natomiast ich wysokość w części przedniej winna być najmniejsza.

Hygrophila corymbosa (1) - nadwódka szerokolistna, roślina bujnie rosnąca o jasnozielonych, wąsko lancetowatych, naprzeciwległych liściach podwodnych. Początkowo znana była jako Higrophila guyanensis - później nazwano ją Nomaphila stricta. Pochodzi z tropikalnej części Azji. Przy dobrym oświetleniu rośnie szybko. Rozmnaża się ją z sadzonem pędowych.

Ludwigia repens (2) - ludwigia płynąca, dawniej znana jako L. Natans lub L. Mullertii, roślina dobrze znana ogółowi akwarystów. Pochodzi z południowych obszarów Ameryki Północnej. Liście jej są szeroko lancetowate lub łopatkowe z wierzchu zielone, błyszczące, spodem brunatno-czerwone.

Bacopa caroliniana (3) - bakopa bezogonowa, syn. B. Amplexicaulis. Pochodzi z Ameryki Środkowej. Jej siedzące liście są małe, owalne, barwy soczysto-zielonej. Jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych roślin akwariowych.

Limnophila aquatica (4) - limnofila wodna. Roślina ta ma jasnozielone, duże, pierzaste liście, osadzone okółkowo. Została ona dopiero niedawno sprowadzona z Indii i od razu zyskała ogromne uznanie w oczach akwarystów. Wzięcie jej jest tak duże, że podobna do niej nadwódka bezszypułkowa - L. Sessiflora została prawie zupełnie zapomniana. L. Aquatica jest, jak się wydaje, rośliną wybitnie światłolubną. Przy niedostatecznej ilości światła liście jej się degenerują, tak że w krótkim czasie trudno ją odróżnić od L. Sessiflora.

Ammania senegalensis (5) - amania senegalska, została sprowadzona do Europy z tropikalnej Afryki pod koniec lat pięćdziesiątych. Jej siedzące, podłużne - owalne liście, o długości 2-4 cm i szerokości 0,8 - 1,5 cm, są koloru intensywnie brązowo-czerwonego (kolor koniaku). Jest to gatunek o dużych wymaganiach świetlnych. Przy zbyt małej ilości światła liście stają się matowe, czerwono-zielone.

Rotala rotundifolia (6) - to roślina bardzo łatwa w uprawie, o owalnych lub lancetowatych liściach, osadzonych naprzeciwlegle na długich łodygach. Są one barwy zielonej. Przy dużej ilości światła wierzchołki roślin ubarwiają się na kolor żółto-pomarańczowy.

Cryptocoryne becketti (7) - zwartka Becketta, pochodzi z Cejlonu. Roślina ta znana była dotąd pod różnymi nazwami: C. nevilli, C. willisii, C. undulata. Jej długie lancetowate liście, o lekko pofalowanych brzegach, są z góry brązowe lub oliwkowozielone, od dołu brązowo-czerwone. Dorasta 25 cm wysokości. Roślina ta potrzebuje dużej ilości światła.

Nymphae lotus (8) - lotos tygrysi, odmiana zielona. Jest to roślina bardzo efektowna, o dużych kolistych liściach, barwy jasnozielonej, pokrytych czerwonymi cętkami. Uprawa jej jest dość kłopotliwa z uwagi na szybki i bujny rozrost. Wymaga dużej ilości światła.

Diolipis diandra (9) - bebłek dwupręcikowy znany dotąd jako Peplis diandra, pochodzi z Ameryki Północnej. Ma wąskie, prawie igiełkowate liście, barwy ciemnozielonej, osadzone gęsto parami. Roślina ta kształtem przypomina choinkę. Rośnie dobrze nawet przy niezbyt dużej ilości światła, ale jego niedobór szybko odbija się na wyglądzie rośliny.

Vallisneria asiatica (10) forma tortifolia - nurzaniec śrubowy znany też pod nazwą V. Spiralis. Roślina rozdzielnopłciowa o smukłej sylwetce, doskonale nadająca się na coś w rodzaju "kulis" w akwarium dekoracyjnym.

Cryptocoryne petchii (11) - zwartka pochodząca z Cejlonu. Liście jej są lancetowate, brązowe o liliowanym odcieniu. Roślina niezbyt wymagająca rozmnaża się przez odłogi wyrastające z kłączy.

Micranthemum micranthemoides (12) - pochodzi z Ameryki Północnej. Jest to roślina niska, o jasnozielonych, okrągławych liściach, wolno rosnąca stąd szczególnie nadaje się do przednich części zbiorników.

Nymphaea lotus (13) - lotos tygrysi odmiana czerwona to roślina pochodzenia afrykańskiego. Liście duże, tarczowate, osadzone na dość długich ogonkach, ubarwione metalicznie czerwono z brązowymi plamkami.

Crytpocoryne sarawakensis (14) - roślina o liściach barwy brązowej.

Lobelia cardinalis (15) - pochodzi ze Stanów Zjednoczonych. Liście jej są jasnozielone. W akwarium rośnie bardzo powoli. Rozmnożenie jej nie jest kłopotliwe. Ucina się szczyt rośliny i sadzi w podłoże. Po pewnym czasie wokół wyrastają młode roślinki, które po oddzieleniu od rośliny matecznej należy posadzić oddzielnie. Tą metodą można wyhodować całą grupę roślin nadających się do uformowania pasa. W przedniej części zbiornika sadzimy rośliny niskie, a ku tyłowi coraz wyższe.

Echinodorus quadricoststus (16) - żabienica czterożebrowa, pochodzi z dorzecza Amazonki. Liście jej są soczysto-zielone, wąsko-lancetowate, prawie bezogonkowe. Rozmnaża się za pomocą rozłogów korzeniowych.

Hottonia inflata (17) - ojczyzną tej okrężnicy jest południowa część USA. Roślina ta ma duże wymagania świetlne.

Alternanthera reinecki (18) - pochodzi z tropikalnej części Ameryki południowej. Jej liście są oliwkowo-czerwone, spodem ciemniejsze.

Alternanthera sessilis (19) - roślina pochodząca z tropikalnej części Ameryki południowej, o pięknie czerwonych liściach. Wymaga dużych ilości światła. Jedna z najpiękniejszych roślin akwariowych.

Cryptocoryne wendtii (20) - zwartka pochodząca z Wietnamu. Jej lancetowate liście mają czerwono-brązowe zabarwienie.

Heteranthera zosterifolia (21) - pochodzi z Brazylii i Boliwii. Liście podwodne są równowąskie, a pływające owalne, jasnozielone.

Vesicularia dubyana (22) - mech jawajski, pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Roślina o ciemnozielonym ubarwieniu.

Akwarium zagospodarowane w zaproponowany sposób na początku oczywiście nie prezentuje się "idealnie". W trakcie wzrostu roślin koniecznie okazać się mogą korekty w ich rozplanowaniu. Dopiero więc po pewnym czasie efekt naszej pracy zaprezentuje się w pełnej krasie.

Opracowano na podstawie referatu wygłoszonego przez J. Vente na IV Międzynarodowym Sympozjum Akwarystycznym w Wiśle, w roku 1977.