Hemianthus callitrichoides – roślina idealna „na przód”

Trawnik w akwarium

W akwarium roślinnym urządzonym według obecnie obowiązujących trendów bardzo dużo uwagi poświęca się pierwszemu planowi aranżacji. Wykorzystuje się na nim ozdobne piaski i żwiry w zestawieniu z niewielkimi skałami czy korzeniami lub niskopienne gatunki roślin, tworzące zwarte zielone dywany czy też trawniki. Jedną z najpiękniejszych i najbardziej popularnych roślin pierwszego planu jest Hemianthus callitrichoides popularnie nazywany „małym Heńkiem”.

O ile „starszego” brata tej rośliny, czyli Hemianthus micranthemoides w akwarystyce roślinnej wykorzystuje się od dawna, Hemianthus callitrichoides jest rośliną stosunkowo nową, uprawianą w akwariach od kilku lat. Roślina ta pochodzi z południowych rejonów Ameryki Północnej oraz Ameryki Środkowej. Często spotykana jest na Kubie w płytkich rozlewiskach oraz przy brzegach rzek. W Europie po raz pierwszy pojawiła się w sprzedaży w ofercie hodowli Tropica.

Roślina ta tworzy bardzo efektowny, zbity dywan o wysokości do 3cm. H. callitrichoides jest uznawany za najmniejszą z roślin akwariowych, co wcale nie dziwi. Listki tej rośliny są bardzo małe, dlatego idealnie nadaje się ona do aranżacji w mniejszych akwariach, które będzie skutecznie optycznie powiększać. Aby cieszyć się widokiem pięknie rosnącego „małego Heńka” należy jednak spełnić kilka warunków. Roślina ta często uznawana jest za gatunek trudny i problemowy, jednak praktyka pokazuje, że „nie taki diabeł straszny jak go malują”.

Hemianthus callitrichoides jest rośliną nadającą się do akwarium typowo roślinnego, w którym akwarysta świadomie stwarza warunki dla hodowli roślin i zdaje sobie sprawę z ich wymagań. Roślina ta może rosnąć na każdym podłożu, niemniej musi ono spełniać jeden podstawowy warunek – mieć drobną granulację, która umożliwi miniaturowym pędom rośliny bezproblemowy rozrost. W grubym żwirze, rozprzestrzenianie się Hemianthusa będzie bardzo spowolnione lub nawet niemożliwe. W hodowli rośliny bardzo pomocne są gotowe substraty w formie granulatu. Ze względu na niezbyt rozbudowany system korzeniowy, H. callitrichoides będzie miał problemy z dotarciem do nawozów zawartych w substratach podżwirowych. Gotowy granulat umożliwi roślinie bezproblemowe korzystanie ze składników pokarmowych zawartych w podłożu.
 

Jak sadzić?

Nieco trudności może przysporzyć sadzenie rośliny. Posiadając koszyk Hemianthusa należy go podzielić na 4-5 części, które najwygodniej będzie posadzić pęsetą, w odległości kilku centymetrów od siebie. Ponieważ roślina ma stosunkowo niewielki system korzeniowy, można nieco ułatwić sobie sadzenie poprzez pozostawienie przy roślinie około 1cm waty mineralnej z koszyka. Taki sposób sadzenia zaleca m.in. niemiecki aquadesigner Oliver Knott.
 

Nawożenie

Bardzo ważnym czynnikiem wzrostu dla tej rośliny jest podawanie do akwarium dwutlenku węgla. Nawożenie CO2 jest warunkiem niemalże koniecznym dla udanej hodowli „małego Heńka”. Roślina odwdzięczy się malowniczym wypuszczaniem dużych bąbelków tlenu ze stożków wzrostu. Kolejną kwestią, o której należy pamiętać jest nawożenie słupa wody. Ze względu na umiarkowane tempo wzrostu, Hemianthus callitrichoides nie jest zbyt wrażliwy na niedobory makroelementów, natomiast bardzo szybko objawiają się braki mikroelementów. Kompleksowe nawożenie ze szczególnym uwzględnieniem żelaza znacząco zwiększy szansę na sukces. Braki i błędy w nawożeniu do pewnego stopnia może zrekompensować bogate w składniki odżywcze podłoże. Roślina będzie rosła zarówno w wodzie twardej jak i miękkiej. Z powodzeniem uprawia się ją w akwariach prowadzonych na bazie wody kranowej a także demineralizowanej (RO).
 

Oświetlenie

Ostatnią z rzeczy, o które należy zadbać jest oświetlenie. Hemianthus callitrichoides jest powszechnie uważany za roślinę światłolubną i tak jest w rzeczywistości. Najlepiej sadzić go w dobrze naświetlonych miejscach w zbiornikach o oświetleniu przynajmniej 0,5 W/l a najlepiej 0,7 – 1 W/l. Roślina rośnie dobrze zarówno pod świetlówkami T5 i T8 jak i świetle z lamp HQI lub HQL. Niemniej jednak, „małego Heńka” stosunkowo często udaje się utrzymać w miejscach zacienionych gdzie jego wzrost jest znacząco spowolniony lecz jednocześnie utrzymuje on swoją formę i dobrą kondycję.

Można więc wysunąć wniosek, że kluczowymi elementami w udanej hodowli tej rośliny jest dobre podłoże, odpowiednie nawożenie (z uwzględnieniem CO2!) a dopiero w ostatniej kolejności ilość i rodzaj światła. Ze względu na stosunkowo dużą wrażliwość rośliny podczas aklimatyzacji, można wstrzymać się z jej sadzeniem w świeżych akwariach. Sadząc Hemianthusa w akwarium funkcjonującym przynajmniej przez miesiąc, zwiększa się szanse na jego bezproblemową aklimatyzację.

Ze względu na fizyczną delikatność rośliny, w zbiorniku, gdzie ma rosnąć należy zrezygnować z większych ryb oraz wszystkich gatunków kopiących i intensywnie żerujących w podłożu. Odpowiednie będą krewetki karłowate, wszystkie mniejsze kąsaczowate a także Otocinlusy, bardzo małe kiryski (np. Corydoras habrosus lub C. hastatus) jak również mniejsze pielęgmiczki i wszelkie ryby bytujące w górnej strefie akwarium. Duże zbrojnikowate, kiryski, sumy oraz inne ryby gustujące w pokarmach roślinnych niestety się nie nadadzą.
 

Wykorzystanie w aranżacji

W aranżacji Hemianthusa wykorzystuje się z przodu akwarium. Szczególnie dobrze wygląda w zestawieniu z nieco wyższymi roślinami na drugim planie jak np. Echinodorus tenellus, Eleocharis sp. czy Cryptocoryne parva. Ciekawy efekt daje wymieszanie Hemianthusa z Glossostigmą elatinoides. Jednocześnie poprzez wycinanie części pędów należy nie dopuścić do zarośnięcia „małego Heńka” przez inne rośliny.

Bardzo ważną czynnością pielęgnacyjną jest przycinanie dywanu. Hemianthus callitrichoides to roślina łodygowa, tak jak jego większy kuzyn a także Rotale czy Ludwigie. Przycinanie pozwoli na zagęszczenie trawnika, miniaturyzację i tak już niewielkich liści a także utrzymanie rośliny w podłożu. Przycinkę należy przeprowadzić gdy dywan przekroczy 1,5 – 2cm wysokości. Pomocne będą niewielkie, zagięte nożyczki o ostrych końcach.

Na koniec należy wspomnieć o dwóch alternatywnych sposobach uprawy rośliny. Hemianthusa da się utrzymać przymocowanego żyłką lub nicią do kamieni i korzeni. Efekt dekoracyjny jest wyjątkowo efektowny – roślina „spływa” płożąc się po elementach dekoracji. Kluczem do sukcesu jest bogate i zbilansowane nawożenie kolumny wody, co jest konieczne ze względu na brak dostępu rośliny do podłoża nawozowego.

Sukces można również osiągnąć wykorzystując tzw. „suchy start”. Akwarium przez pierwszy miesiąc lub dwa zalewa się wodą tylko do poziomu podłoża. W mokrym substracie sadzi się emersyjne (nadwodne) formy roślin z koszyków. Podłoże musi być przynajmniej co drugi dzień intensywnie zraszane, a akwarium szczelnie przykryte. Po zarośnięciu dna zbiornika można go  zalać wodą, unikając problemów z glonami dzięki dużej masie już rosnących na starcie roślin oraz zneutralizowaniu w podłożu nawozowym nadmiaru składników odżywczych. Hemianthus callitrichoides bardzo łatwo przechodzi w formę submersyjną (podwodną), do czego można go dodatkowo pobudzić poprzez mocne przycięcie. Można w ten sposób sadzić również i inne rośliny. Metoda ta nadaje się szczególnie do mniejszych akwariów, w większym zbiorniku może być nieco problematyczna.

Hemianthus callitrichoides nie jest z pewnością rośliną do każdego akwarium. Wymaga uwagi oraz świadomych i przemyślanych kroków ze strony akwarysty, szczególnie w początkowym okresie po posadzeniu. Niemniej jednak, wysiłek (zresztą niewielki) opłaca się – zdrowy dywan z „małego Heńka” robi niesamowite wrażenie i wciąż jest rzadkim widokiem w akwariach roślinnych.

Opisywaną roślinę możesz zakupić tutaj, zobacz więcej roślin na trawnik w akwarium:
 

Opisy zdjęć (kliknij na zdjęciu aby powiększyć):

Fot1: Kilkukrotnie przycinany Hemianthus callitrichoides
 

Fot2: Podział koszyka i przygotowanie do sadzenia.

 

Fot3: Roślina rozpoczynająca wzrost w akwarium.

 

Fot4: Połączenie Hemianthusa z Glossostigmą.

 

Fot5: Roślina rosnąca na korzeniu, w częściowym zanurzeniu.