Przegląd literatury z akwarystyki roślinnej (1950-2009)

AKVARISTIKA ZACINA U ROSTLIN - KAREL RATAJ

"Akwarystyka zaczyna się od roślin" - tak chyba należałoby przetłumaczyć oryginalny tytuł tej wydanej w latach siedemdziesiątych (opisywane wydanie pochodzi z 1983 r.) książki znanego badacza roślin Karel'a Rataja, Autor opisuje ok. 250 gatunków roślin spotykanych w akwariach. Opis gatunków i zasady ich uprawy poprzedza charakterystyka botaniczna rodziny oraz rodzaju. W przypadku rodzajów zwartek (Cryptocorynae) i żabienic (Echinodorus) dołączono klucze do ich oznaczania. Nie jest to wyłączanie pozycja opisująca poszczególne gatunki. Można tu m.in. znaleźć rozdziały traktujące o rozmnażaniu roślin, zawierające charakterystykę biotopów Ameryki Południowej i Azji (głównie obszaru indomalajskiego), poruszające problem glonów akwariach czy nazewnictwa naukowego roślin. Można jedynie żałować, że książka ta nie doczekała się polskiego wydania. Jest to moim zdaniem pozycja, którą powinien mieć w swojej biblioteczce każdy miłośnik roślin wodnych. Opracował:Stanisław Lis

AKVARIUM A ROSTLINY - KAREL RATAJ otec & syn

Kolejna na naszej liście pozycja K. Rataja. Tym razem napisana wspólnie z synem. Pozycja to liczy sobie 150 stron i jak przystało na schyłek XX w. wydana na bardzo dobrej jakości papierze w twardej oprawie formatu ok. A4.
Na wstępie autorzy analizują przyczyny częstych niepowodzeń w uprawie roślin akwariowych, analizując przy tym problemy równowagi biologicznej, wpływ światła, temperatury oraz czynników fizyko-chmicznych (pH, potencjał redukcyjny itp.), poruszają problem glonów i zakładania akwarium. Dalsza część poświęcona jest opisom poszczególnych gatunków (ponad 250 gatunków i odmian). Ta część jest właściwie katalogiem firmy jaką prowadzą autorzy książki. Większość opisów jest uzupełniona nie zawsze najlepszej jakości fotografiami, choć trzeba przyznać, że zamieszczonym w książce rycinom nie można wiele zarzucić. Opisy zawierają podstawowe informacje o danym gatunku, zasady uprawy, sposób i miejsce sadzenia. Wśród opisywanych gatunków (i sprzedawanych L przez firmę RATAJ) jest wiele takich, których raczej do wodnych nie należy zaliczać. Jest to moim zdaniem jeden z atutów tej książki, gdyż coraz częściej pojawiają się one na rynku, a wypada wiedzieć z czym ma się do czynienia. Innym atutem tej książki są opisy form hodowlanych (cultivar) danych gatunków i krzyżówek międzygatunkowych. Jeżeli ktoś z czytających te słowa będzie w Czechach niech koniecznie poszuka tej pozycji. Za te cenę naprawdę warto tę książkę kupić - mimo, że język czeski wbrew pozorom jest bardzo różny od polskiego! Opracował:Stanisław Lis

TROPICA AQUARIUM PLANTS
Jest to katalog znanej i uznanej w świecie duńskiej firmy "produkującej" rośliny akwariowe. Książka jest naprawdę pięknie wydana - dobry papier, wysokiej jakości ilustracje, ciekawy układ graficzny.
Głównym rozdziałem tej pozycji jest katalog ok. 150 gatunków roślin (tych samych co w internetowej witrynie www.tropica.dk ). Przy każdym podano krótki opis zawierający: występowanie, warunki uprawy i doskonałej jakości kolorowy rysunek. Drugi dominujący rozdział zawiera informacje o firmie, stosowanych w niej sposobach uprawy, omówione są zasady projektowania wystroju akwariów, problematyka glonów, itp.
Myślę, że książka ta może zadowolić zarówno początkującego jak i średnio zaawansowanego akwarystę. Jeżeli jednak czytelnik pragnie się ograniczyć jedynie do opisu poszczególnych gatunków to sugeruję pobranie Tropica plants database (baza roślin - polska wersja), gdyż chyba treściowo pokrywa się z zawartością rozdziału "Tropica Catalogue".
Ja jednak cieszę się, że ją kupiłem.
Opracował:Stanisław Lis

NATURE AQUARIUM WORLD (BOOK ONE) - TAKASHI AMANO

Książkę tę dostałem w prezencie i jest to jeden z najpiękniejszych otrzymanych przeze mnie prezentów. Za przedstawienie autora niech posłużą słowa jakimi Go określił dr H. R. Axelrod w notce wydawniczej "T. Amano to malarz pejzażysta , któremu za płótno służy akwarium a farbami są rośliny". Nic dodać nic ująć. Książka ta jest właściwie albumem fotograficznym, w którym przedstawiono wykonane przez autora akwaria. Możemy podziwiać zbiorniki o różnych rozmiarach (od 12 do prawie 3000 L). Każdy projekt zawiera króciutki opis założeń projektu oraz podstawowe informacje o samym akwarium (wielkość zbiornika, oświetlenie, rodzaj podłoża, nawożenie, parametry wody itp.). Oprócz zdjęć książka zawiera również kilka historyjek, które przybliżają zarówno osobę autora jak i prezentowany przez niego styl - Nature Aquarium. Zasadom projektowania zbiorników poświęconych jest ostatnich ok. 30 stron książki, na których autor omawia podstawowe typy kompozycji, zasady dotyczące umiejscawiania roślin, kamieni, korzeni, itp. W skrócie omawia też oświetlenie, filtrację dozowanie dwutlenku węgla. Dodać należy, że T. Amnano jest nie tylko mistrzem projektowania akwariów ale również doskonałym ich fotografem. Książka jest piękna! Opracował:Stanisław Lis

DAS GROßE BUCH DER NATURAQUARIEN - TAKASHI AMANO

Książka ta może posłużyć za poradnik projektowania tzw. Nature Aquarium. Na 170 stronach autor przedstawia i szczegółowo omawia kilkanaście projektów. Opisy te zawierają informacje o obsadzie (zarówno ryb jak i roślin), parametrach fizyko-chemicznych wody, wielkości zbiornika oraz ideę, która przyświecała twórcy podczas projektowania. Tak jak poprzednia pozycja tego autora jest bardzo ładnie wydana i wymienicie ilustrowana.Opracował:Stanisław Lis

AQUARIENPFLANZEN - CHRISTEL KASSELMAN (wydanie drugie)

Kristel Kasselman jest od lat znaną i cenioną w świecie akwarystycznym autorką niezliczonej ilości artykułów o roślinach wodnych. Jest redaktorem naczelnym niemieckiego czasopisma "Aqua Planta". Swoje doświadczenie i wiedze o roślinach wodnych przelała na stronice książki - 532 kolorowe fotografie, opis 330 gatunków, 6 tabel, 500 stron. W jednej z dyskusji internetowych Claus Christensen powiedział o tej książce - "... książka ta może być określona jako perfekcyjna mieszanina wiedzy, doświadczenia opartego na wyprawach badawczych i latach entuzjastycznego i intensywnego studiowania literatury". Ten wstęp jest chyba wystarczającą rekomendacją tej książki, ale chcąc uwiarygodnić te słowa opisz pokrótce jej zawartość. Pierwsze 48 stron charakteryzuje naturalne stanowiska występowania roślin hodowanych w akwariach. Autorka omawia światło, temperaturę, podłoże wodę, klimat, itp. W bardziej szczegółowy sposób omawia 12 naturalnych biotopów - 6 z Ameryki płd., 3 afrykańskie, 2 Nowa Gwinea i 1 na Półwyspie Malajskim. Przy każdym z tych biotopów podane są szczegółowe analizy fizyko-chemiczne wody wraz z omówieniem występującej tam szaty roślinnej. Kolejne 14 stron dotyczy ogólnych zasad uprawy akwariowej (analiza wpływu temperatury wody, typu i jakości oświetlenia, rodzaju podłoża itp. na wzrost roślin). Kolejne rozdziały to morfologia liści i kwiatów, sposoby rozmnażania roślin. Ta wstępna część znajduje się na 84 stronach. Kolejne 375 stron to opisy poszczególnych gatunków roślin. W opisach tych zawarte są m.in.: nazwa naukowa, synonimy, autor pierwszego opisu, etymologia nazwy, występowanie, opis wyglądu rośliny z uwzględnieniem forom emersyjnych, submersyjnych oraz kwiatów, warunki uprawy. Całość oczywiście uzupełniona o wysokiej jakości fotografie.
Czy książka ta nie ma wad? W moim subiektywnym odczuciu jej jedyną wadą jest fakt braku innej niż niemiecka wersji językowej. Moim zdaniem jest to pozycja, która powinna zadowolić nawet najwybredniejszego czytelnika zainteresowanego uprawianymi w akwariach tropikalnymi roślinami wodnymi.Opracował:Stanisław Lis

ROŚLINY WODNE - MIROSŁAW GROMEK

Ta skromnie wydana, nie rzucająca się w oczy efektowną okładką (zdjęcie z okładki raczej odstraszy potencjalnego nabywcę, niż zachęci go do kupna), dwutomowa książeczka jest w rzeczywistości najobszerniejszym opisem roślin wodnych autorstwa polskiego autora. Mirosław Gromek na ok. 200 stronach opisuje ok. 300 gatunków roślin które można spotkać w uprawach akwariowych. Opisy zawierają podstawowe informacje dotyczące wyglądu rośliny, jej występowania, warunków uprawy. Szkoda, że autor nie podaje polskiego nazewnictwa omawianych gatunków. Oczywiście w tych przypadkach gdy nazwa takowa istnieje. W niektórych przypadkach opis jest ilustrowany rysunkami. Łącznie w obu tomach znajduje się kilkanaście fotografii, ale ich wartość jest raczej dyskusyjna.
Oprócz opisów roślin autor opisuje budowę roślin wodnych i ich przystosowanie do środowiska wodnego, sposoby rozmnażania, analizuje wpływ twardości, odczynu wody na wzrost roślin. Nie zabrakło także omówienia problemu odżywiania się roślin wodnych oraz sposobów walki z glonami. Opracował:Stanisław Lis

PODWODNY OGRÓD - STEFAN KORNOBIS

Jak pisze we wstępie prof. S. Kornobis :... książka ma przekazać niezbędną wiedze osobom zainteresowanym uprawą roślin w akwarium." i moim zdaniem wypełnia to zadanie znakomicie. Pierwsze 30 stron to informacje ogólne informacje dotyczące warunków uprawy roślin w akwariach. Poruszone zostają główne czynniki wpływające na powodzenie uprawy - światło, dwutlenek węgla, podłoże, nawożenie, starzenie się akwarium. Nie brakuje oczywiście omówienia najczęściej pojawiających się problemów - glony, "choroba" zwartek czy ślimaki. Osobny rozdział traktuje rozmnażaniu roślin wodnych.
Główna część książki poświęcona jest opisom polecanych przez autora roślin do akwarium. Zastosowano podział na: rośliny szybko rosnące - długołodygowe; nurzańce, strzałki i inne o rozecie wstęgowatych liści; żabienice; aponogetony; rośliny o specjalnych właściwościach i zastosowaniach; paprocie i rośliny pływające. Tak zrobiony podział czyni tę pozycję bardzo przystępną dla początkującego "wodnego ogrodnika". Na zakończenie autor podaje kilka sugestii dotyczących optymalnego skomponowania obsady roślinnej w akwarium oraz tabelę, w której zestawiono informacje na temat podstawowych wymogów uprawy i sposobach rozmnażania omawianych roślin w warunkach domowych.Opracował:Stanisław Lis

ROŚLINY WODNE W OGRODZIE BOTANICZNYM UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO - STANISŁAW SŁAWIŃSKI I MIECZYSŁAW TOKARSKI

Jest to pozycja specyficzna, bo z założenia nie miała być książką o roślinach akwariowych, a przewodnik po zbiorach roślin wodnych hodowanych w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Zamierzenia zamierzeniami, a rzeczywistość sprawiła, że przez wiele lat była to praktycznie jedyna pozycja o roślinach akwariowych na polskim rynku wydawniczym. Jest to pozycja nader bogata treściowo. Pierwsze rozdziały wprowadzają czytelnika w świat roślin wodnych. Autorzy omawiają przystosowanie się roślin do środowiska wodnego oraz typy zbiorników wodnych oraz występujące w nich typy zbiorowisk roślinnych. Kolejny rozdział opisuje rośliny wodne w zbiornikach otwartych Ogrodu i może być skarbnicą wiedzy dla miłośników oczek wodnych. Następnie autorzy przechodzą do roślin ciepłolubnych i omawiają gatunki uprawiane na terenie Ogrodu w : basenach ogrzewanych, paludariach tropikalnych i zbiornikach akwariowych.
Jak napisałem na wstępie nie jest to pozycja kierowana do akwarystów, ale przewodnik po Ogrodzie Botanicznym ale wielu akwarystów i miłośników oczek wodnych może się z niej wiele dowiedzieć. Szkoda jednak, że nie można jej w Ogrodzie kupić. Opracował:Stanisław Lis