Listopadowe wydanie Magazynu Akwarium, Akwarium i Zeszytu Akwarystycznego

Magazyn Akwarium nr 11/2012 (123)

Szanowni Państwo,

otrzymaliśmy niedawno list od jednego z naszych stałych Prenumeratorów – Pana Darka z Pabianic – w którym zwraca nam uwagę na monotematyczność ostatnich numerów MA, a w szczególności zbyt duży udział tematów dotyczących pielęgnic z Malawi i Tanganiki. Treść tego listu wraz z obszerną odpowiedzią znajduje się w dziale „Listy od Czytelników”, jednak do wyżej wymienionej uwagi chciałbym odnieść się tutaj, na stronie redakcyjnej. To prawda, w ciągu bieżącego roku na łamach MA pojawiło się sporo artykułów dotyczących ryb z wielkich afrykańskich jezior (a dokładnie, jeśli dobrze policzyłem, to – uwzględniając bieżący numer – sześć artykułów o rybach z Malawi i cztery artykuły o rybach z Tanganiki, które łącznie zajęły 47 rozkładówek). Zabiegaliśmy jednak o ich publikację między innymi ze względu na… liczne listy od Czytelników będących pasjonatami pielęgnic afrykańskich, którzy w ubiegłym roku skarżyli się, że to właśnie ta grupa ryb jest traktowana przez nasze pismo co najmniej po macoszemu. Teksty o Malawi i Tanganice są obecne również w bieżącym numerze, zaś następny już dzisiaj mogę szczególnie polecić miłośnikom ryb z tego drugiego jeziora, bowiem znajdą tam oni aż dwa ciekawe materiały o pielęgnicach z rodzaju Cyathopharynx (patrz: zapowiedzi) oraz o chorobach trofeusów. Rzeczywiście więc, rok 2012 można by nazwać na łamach MA „rokiem Malawi i Tanganiki”.

Wszystkich Czytelników naszego Magazynu, którzy, tak jak Pan Darek, preferują nieco inną tematykę, chciałbym jednak uspokoić. W przyszłym roku tekstów o rybach z wielkich afrykańskich jezior będzie mniej, choć – oczywiście – nie znikną całkowicie z łamów pisma. Uchylając rąbka tajemnicy, mogę natomiast powiedzieć, że duża niespodzianka czekać będzie na miłośników akwarystyki japońskiej. Chcielibyśmy publikować również nieco więcej materiałów o akwariach morskich, których – przynajmniej w moim odczuciu – było ostatnio trochę za mało. Będą też materiały z dziedziny techniki akwarystycznej i chemii wody. W kolejnych numerach MA pojawią się także następne relacje z wypraw Heiko Blehera, które – jak wynika z docierających do redakcji listów – są przez Państwa bardzo lubiane. A co poza tym? No właśnie – o to chciałbym zapytać Państwa. Nasze pismo jest przecież tworzone specjalnie dla Was. Dlatego bardzo dziękuję Panu Darkowi za jego list i proszę o nadsyłanie do Redakcji wszelkich swoich uwag, potrzeb i sugestii odnośnie zawartości kolejnych numerów MA. Informacje te są dla nas bardzo ważne i pozwalają nam lepiej dostosować Magazyn Akwarium do potrzeb jego Czytelników.

Paweł Zarzyński
Redaktor Naczelny

Spis treści

• Amazonia z Aquael
• Pyszczaki z jeziora Malawi w Twoim domu
• Tropheus – niezwykłe pielęgnice z jeziora Tanganika
• Koralowy raj, czyli akwarium dla SPS-ów
• Dzieje warszawskiej akwarystyki

Akwarium nr 6/2012 (150)

Szanowni Państwo! Zaledwie w poprzednim numerze pisałem o małym jubileuszu dwumiesięcznika „Akwarium” (minął wtedy rok od jego reaktywowania), a oto już dzisiaj mam zaszczyt donieść o kolejnym i to znacznie bardziej doniosłym wydarzeniu w dziejach tego periodyku. Piszę o nim jednak z dużo większą nieśmiałością, mam bowiem świadomość, że obecna redakcja pisma przyczyniła się do niego tylko w bardzo nieznacznym, a dokładnie ok. 6-procentowym stopniu. Oto bowiem trzymają Państwo właśnie w rękach jubileuszowy, dokładnie sto pięćdziesiąty numer tego czasopisma. Pierwszy ukazał się 53 lata temu (1959) – tym samym jest to najdłużej ukazujący się polski periodyk o tematyce akwarystycznej, który zapewne niewiele ma sobie pod tym względem równych również w Europie i na całym świecie. Z tej okazji pozwoliłem sobie zamieścić na łamach bieżącego, jubileuszowego numeru krótki tekst mego autorstwa, opisujący zarówno genezę powstania jak i historię tego wyjątkowego czasopisma, pisaną przez kolejne pokolenia polskich akwarystów.

Wróćmy jednak do teraźniejszości. Bieżący numer to nie tylko podsumowanie dziejów „Akwarium”. Proponujemy w nim Państwu kolejny artykuł pióra niezrównanego specjalisty w dziedzinie ryb z wielkich afrykańskich jezior – Ada Konigsa. Tym razem przedstawi nam tanganicki rodzaj Julidochromis, czyli naskalniki – pielęgnice hodowane w Polsce od lat, jednak wciąż kryjące jeszcze wiele tajemnic. Pan Michał Szuchnik – który dał się już poznać na łamach naszych czasopism jako miłośnik ryb oryginalnych i nietypowych – zaprezentuje dwa gatunki maleńkich sumików jakby stworzonych do pielęgnacji w tak popularnych obecnie nanoakwariach. To Hara jerdoni i Pseudolaguviaferruginea, które mogą stanowić niezmiernie ciekawą alternatywę do tradycyjnie umieszczanych w „kostkach” miniaturowych kirysków i otocinklusów. Wraz z Panem Pawłem Pomianem przyjrzymy się poszczególnym przedstawicielom fascynującej licznych akwarystów rodziny „latających ryb” – Gasteropelecidae. Począwszy od pstrążenic, poprzez pstrążenia, a skończywszy na topornicach, wszystkie one świetnie nadają się do akwariów ozdobnych, zaś ich pielęgnacja wcale nie jest tak trudna, jak mogłoby się to z pozoru wydawać. To nie koniec – Pan Zbigniew Strzelecki – pasjonat ryb z rodziny kolcobrzuchowatych – przybliży nam warunki hodowli jednej z nich – miniaturowego kolcobrzuszkaCarinotetraodonirrubesco. Czy rzeczywiście hodowla tego tajemniczego i mało znanego akwarystom stworzenia jest tak problematyczna i kłopotliwa? O tym dowiedzą się Państwo po lekturze wspomnianego tekstu. Na koniec Pan Paweł Szewczak – znawca i miłośnik roślin wodnych – zaprezentuje kolejną, tym razem nieco zagadkową „roślinną nowość”, która stosunkowo niedawno pojawiła się w handlu i której prawdziwej tożsamości trzeba się dopiero domyślić, bowiem potoczne nazwy funkcjonujące wśród akwarystów mogą wprowadzić w błąd. Proszę również nie zapominać o naszym konkursie fotograficznym – niedawno została wysłana kolejna paczka z prezentami od firmy TROPICAL dla zwycięzcy poprzedniej edycji. A do kogo trafi następna? Zapraszamy do naszej zabawy!

dr inż. Paweł Zarzyński
Redaktor Naczelny

Spis treści

• Paweł Zarzyński - Geneza powstania i dzieje czasopisma „Akwarium” na przestrzeni 150 numerów
• Ad Konigs - Naskalniki – piękne i fascynujące
• Marcin Szuchnik - Sumy w nanoakwarium? Dlaczego nie!
• Paweł Pomian - Od pstrążenicy do topornicy – przegląd ryb z rodziny Gasteropelecidae
• Zbigniew Strzelecki - Carinotetraodon irrubesco – tajemniczy i kłopotliwy

Zeszyt akwarystyczny - Pranie

Od redakcji

Istnieją ryby, o których niełatwo jest pisać, bowiem nie tylko wśród ogółu społeczeństwa, ale nawet wśród akwarystów, pokutuje na ich temat zbyt wiele legend i mitów. Do zwierząt tych niewątpliwie zaliczają się piranie – znane każdemu niemal od kołyski i jednoznacznie utożsamiane z krwiożerczymi bestiami tylko czyhającymi na możliwość rozszarpania bezbronnej ofiary, która dostałaby się w zasięg ich morderczych szczęk. Tymczasem okazuje się, że… zdecydowana większość piranii to jarosze nad ociekające krwią kąski przedkładający smakowite owoce i zielone części roślin. I nawet tych kilka mięsożernych gatunków pełni w przyrodzie doniosłą rolę naturalnych służb sanitarnych oczyszczających wody z padliny i eliminujących chore i osłabione zwierzęta. Owszem, w określonych porach roku i sytuacjach mogą stanowić one zagrożenie dla człowieka, jednak – podobnie jak w przypadku rekinów – jest ono o wiele mniejsze, niż mogłoby się wydawać i rdzenni mieszkańcy Amazonii robią sobie z niego znacznie mniej niż uprzedzony lekturą mrożących krew w żyłach i w znacznej mierze wyssanych z palca podróżniczych relacji Europejczyk.

Piranie – zarówno te owocożerne, jak i drapieżne – mogą stanowić wspaniały obiekt hodowli akwariowej, ulubiony zwłaszcza przez duże, publiczne akwaria. Każdy, kto kiedykolwiek odwiedził taki przybytek, mógł się na własne oczy przekonać, że najwięcej publiczności gromadzi się właśnie przed zbiornikiem z tymi legendarnymi „monstrami”, znajdując w ich podziwianiu połączenie perwersyjnej ciekawości i dreszczyku emocji z obcowania z tak groźnym z pozoru i egzotycznym zarazem zwierzęciem. No cóż – nie od dziś wiadomo, że coś, co jest „duże i zębate”, budzi największe zainteresowanie…

Piranie można również z powodzeniem pielęgnować w naszych domowych akwariach, ale z zastrzeżeniem, że na pewno nie są to ryby dla każdego. Zwłaszcza drapieżnym gatunkom tych zwierząt bodaj najtrudniej bowiem zapewnić prawidłowe warunki i sprawić, że ich wrodzona agresja względem siebie samych zostanie umiejętnie zneutralizowana i zamieniona w naturalną stadną hierarchię.

W bieżącym numerze „Zeszytów Akwarystycznych” z utartą sławą i legendą piranii zmierzył się nasz stały Autor – dr Paweł Czapczyk. Serdecznie zapraszam Państwa do lektury, bowiem jestem przekonany, że pomoże ona w zrozumieniu potrzeb i wymagań tych fascynujących stworzeń, pozwoli uniknąć błędów wynikających zarówno z pochopnych decyzji zakupowych, jak i wprowadzonych niewłaściwych rozwiązań i z pewnością rozbudzi w każdym Czytelniku fascynację tymi o tyleż mitycznymi, co oryginalnymi i pełnymi naturalnego wdzięku rybami.

Paweł Zarzyński
Redaktor Naczelny

dr Paweł Czapczyk: Piranie w akwarium

Krew i owoce

Piranie, zwane niekiedy pirajami, klasyfikowane są w randze rodziny Serrasalmidae lub podrodziny Serrasalminae. Grupa ta obejmuje dziś kilkanaście rodzajów ryb słodkowodnych, zamieszkujących tropikalne wody Ameryki Południowej. Wciąż odkrywane są nowe gatunki i odmiany geograficzne, dlatego też taksonomia i systematyka pozostają przedmiotem licznych dyskusji oraz nieustających rewizji. Konsekwentnie wskazuje się potrzebę dalszych badań genetycznych i anatomicznych. Tylko niektóre z piranii, rekrutujących się zwłaszcza z rodzajów Pygocentrus i Serrasalmus, czyli tzw. piranie właściwe, można uznać za realnie niebezpieczne dla człowieka – słyną one z drapieżności i ataków grupowych na upatrzoną ofiarę. Inne są oportunistami pokarmowymi, pełniącymi w biotopie naturalnym funkcje sanitarne, a jeszcze inne – wyspecjalizowanymi roślinożercami. Popularne piranie paku przystosowały się do rozłupywania twardych łupin tropikalnych owoców i nasion. Z kolei Catoprion mento zaliczany jest do lepidofagów odżywiających się płetwami i łuskami innych ryb. Piranie z reguły opiekują się swoim potomstwem – podobnie jak duże pielęgnice amerykańskie.

W hollywoodzkich filmach klasy C zmutowane i żądne krwi ryby atakują Bogu ducha winnych turystów i śmiałków, którzy mieli czelność zapuścić się do amazońskiego matecznika. Twórcy tego typy horrorów średnio przejmują się realiami i logiką, ale w jednym mają rację: ryby muszą być zmutowane, bo nawet mająca szczególnie złą sławę pirania czerwona (Pygocentrus nattereri) należy do ryb zaskakująco bojaźliwych. Odważna staje się dopiero w grupie kilkunastu czy kilkudziesięciu osobników, i to zazwyczaj wtedy, kiedy nagły, lecz niewyjaśniony do końca impuls przeszywa stado. A jednak mój znajomy, czyszcząc akwarium zajmowane przez piranie, nigdy nie może się nadziwić: oto podczas odmulania przerażone ryby usiłują uciec lub stać się niewidocznymi. Przywierają w popłochu do dna i kładą się bokiem na piasku.

Dyskusja